Του Σωτήρη ΣΑΛΗ

Πως θα μπορούσε άραγε να χαρακτηριστεί κάτι εθνικό ή παραδοσιακό ή κτήμα μας ή δικό μας, όπως λέμε στην απλή γλώσσα. Τι είναι αυτό που μας κάνει να αισθανόμαστε αφέντες στον τόπο μας και πιστεύουμε ότι αυτό μας χαρακτηρίζει και με αυτό θα μπορούσαμε να κυριαρχούμε ;  Η συνεργασία αλλά και κάθε είδους δραστηριότητα και επαφή έξω από τα σύνορά μας θα πρέπει να περιλαμβάνει αποκλειστικά γηγενή δικαιώματα ή δημιουργήματα ;  Πιστεύουμε ότι μόνο εμείς είμαστε οι εκλεκτοί του θεού και οι άλλοι είναι απόκληροι ;  Μήπως ο κόσμος αρχίζει από εκεί που τελειώνει η σκιά μας και εμείς δεν το έχουμε κατανοήσει ακόμα  ;

Και αναφέρομαι αποκλειστικά στις ποικιλίες που καλλιεργούμε και θεωρούμε κτήμα μας.  Στη χώρα μας, όπως και σε όλες τις χώρες της γης, ανεπτυγμένες και υπό ανάπτυξη, στις περισσότερες περιπτώσεις οι καλλιέργειες σε ένα ποσοστό 80% δεν στηρίζονται σε πραγματικά γηγενείς ποικιλίες ή υβρίδια. 

Σαν παράδειγμα μπορούμε να αναφέρουμε τα εσπεριδοειδή. Η πατρίδα τους δεν είναι η χώρα μας αλλά πριν από πολλά χρόνια, στη νεότερη ιστορία, έφυγαν από την Ασία ( Κίνα, Ιράν, Ινδία ) και αφού φιλοξενήθηκαν σε διάφορες χώρες και αξιολογήθηκαν κατάλληλα μπήκαν σε συστηματική ανάπτυξη και καλλιεργήθηκαν κυρίως για εμπορικούς σκοπούς. Τα αποτελέσματα ήσαν φυσικά θεαματικά και γνωστά σε όλους. Οι πρόγονοι μας τελικά δεν πήραν στα σοβαρά φωνές κινδυνολογίας που και τότε έλεγαν ότι τα ξενόφερτα πράγματα είναι ακατάλληλα και επικίνδυνα. Και σήμερα πλέον γίνεται τρομακτικός αγώνας για να μπορέσει κάποιος να καλλιεργήσει νέες ποικιλίες ή νέους κλώνους.

Στην αμπελοκαλλιέργεια τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα. Εκτός από τις Ελληνικές ποικιλίες καλλιεργούνται με επιτυχία αρκετές ξενικές ποικιλίες. Μαζί με το Αγιοργίτικο και το Ασύρτικο και το Ξυνόμαυρο υπάρχει και το Καπερνέ και το Μερλώ και το Σιράχ. Κανένας και εδώ δεν σκέφτηκε τοπικιστικά και μόνο αλλά θεωρείται πια ότι και αυτές οι ποικιλίες είναι  μέρος της Ελληνικής πραγματικότητας. 

Όσο αφορά τα καρποφόρα- φυλλοβόλα δέντρα συμβαίνει ακριβώς το ίδιο. Σε ποσοστό και εδώ 80% οι ποικιλίες που καλλιεργούνται δεν είναι γηγενείς. Στα μήλα, αχλάδια, ροδάκινα, δαμάσκηνα, κεράσια κλπ κυριαρχούν νέες ποικιλίες οι οποίες και εμφανίζονται χρόνο με το χρόνο. 

Μόνο στην ελαιοκαλλιέργεια ακόμα υπάρχουν επιφυλάξεις και φωνές διαμαρτυρίας για εμφάνιση νέων ή ξενόφερτων υβριδίων ή ποικιλιών.

Όμως τα σύνορα δεν υπάρχουν πια. Ο κόσμος μπορεί να πηγαινοέρχεται σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Κάθε περιήγηση μικρή ή μεγάλη, κοντινή ή μακρινή, ασυνείδητα μπαίνει μέσα μας και στο τέλος αυτό που κατακάθεται πια και φαίνεται στο βάθος των εμπειριών μας είναι το καινούριο και το νέο. Το διαφορετικό και το απίθανο. Και ταυτόχρονα η αίσθηση του μεγέθους μας και της βαρύτητάς μας όχι μόνο σαν προσωπικότητες αλλά και σαν χώρα. Και αν ξεχάσουμε την γνωστή παροιμία που λέει ότι είναι κι αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια θα βρισκόμαστε πάντα δέσμιοι των απαγορεύσεων του μη και του όχι και της μόνιμης άρνησης που στο τέλος οδηγεί στην κακοτεχνία και αναποτελεσματικότητα.