Του Σωτήρη ΣΑΛΗ

Για άλλη μια φορά στην Ε.Ε. εμφανίζεται μονομερώς μια απόφαση, που αφορά τα τρόφιμα και τη διατροφή, αυτή τη φορά από τη Γαλλία το 2017.  Χωρίς να υπάρξει προηγούμενη διαβούλευση η Γαλλία υιοθετεί ένα σύστημα για την επισήμανση της διαθρεπτικής ποιότητας  των τροφίμων και επιδιώκει ταυτόχρονα την εφαρμογή αυτού του συστήματος στις αγορές της Ε.Ε.  Πρόκειται για το σύστημα  Nutri – score ή 5 CNL ( Colour Nutrition Label ).

Σκοπός αυτού του συστήματος είναι να μπορούν να ενημερώνονται οι καταναλωτές για τα λιπαρά, το αλάτι και τη ζάχαρη που περιέχουν τα τρόφιμα και τα ποτά.  Ακόμη προσπαθεί να αναδείξει και τα θρεπτικά συστατικά που προτιμώνται από τους καταναλωτές όπως πρωτεΐνες, καρποί, φρούτα και λαχανικά. 

Το Nutri-score είναι μια ετικέτα με πέντε διαβαθμίσεις με χρωματικές αποτυπώσεις και ξεκινά με το πράσινο (καλή βαθμολογία) και καταλήγει στο κόκκινο (κακή βαθμολογία).

Η Ευρωπαϊκή επιτροπή ενέταξε αυτό το σύστημα στην συζήτηση για την επισήμανση των τροφίμων εξετάζοντας την αναγκαιότητα για εφαρμογή του ενιαίου συστήματος κατάταξης των προϊόντων σε κλίμακα η οποία θα βρίσκεται στο εμπρόσθιο μέρος κάθε συσκευασίας και κάθε προϊόντος που θα κυκλοφορεί στην αγορά με βάση τη διατροφική του ποιότητα. Το σύστημα αυτό ενέκρινε και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) και ταυτόχρονα χρησιμοποιείται ήδη εκτός από τη Γαλλία σε Γερμανία, Βέλγιο, Ισπανία και Πορτογαλία, σαν σύστημα που σχεδιάστηκε για τον έλεγχο της παχυσαρκίας. Ακόμη αυτό το σύστημα υιοθετήθηκε από τη Ευρωπαϊκή Επιτροπή Καταναλωτών (BEUC) καθώς και από άλλες 44 οργανώσεις στην Ε.Ε. μεταξύ των οποίων και η ελληνική ΕΚΠΟΙΖΩ. 

Στην πραγματικότητα όμως φαίνεται ότι δεν λαμβάνονται υπόψη τα επιμέρους στοιχεία που διαμορφώνουν τη διατροφική αξία του κάθε προϊόντος με αποτέλεσμα αυτό να μην αποτυπώνεται πραγματικά στην τελική συσκευασία. Αποτέλεσμα είναι ο καταναλωτής να έχει εσφαλμένη εντύπωση για το συγκεκριμένο προϊόν στη συσκευασία. Παρ ‘ολο που η Ε.Ε. έχει καθιερώσει συστήματα για τα προϊόντα με βάση τη συνολική ποιότητα και προέλευση τους , αναγνωρίζοντας περιοχές  Π.Γ.Ε. ή Π.Ο.Π. και μέσω αυτών αναγνωρίζονται τα δικαιώματα, ανάλογα με την περίπτωση, η εφαρμογή του Nutri-score αλλάζει το σκεπτικό της επιλογής των καταναλωτών. Δεν διαχωρίζονται δηλαδή τα αυθεντικά παραδοσιακά προϊόντα από τα προϊόντα που έχουν υποστεί επεξεργασία αλλά μπαίνουν όλα σε μια ζυγαριά. Έτσι το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο κατατάσσεται στην πορτοκαλί βαθμίδα ενώ η coca cola χωρίς ζάχαρη παίρνει θέση στο πράσινο. Επίσης η φέτα, το μέλι, οι επιτραπέζιες ελιές και το γάλα στην πορτοκαλί βαθμίδα, ενώ ο χυμός πορτοκάλι στην κόκκινη και τα μακαρόνια στην πράσινη.

Έντονη ήταν η αντίδραση της Ιταλίας, η οποία διαμήνυσε ότι χωρίς λόγο πλήττεται η Μεσογειακή διατροφή , τη στιγμή που διεθνώς έχει αναγνωριστεί η υγιεινή της διάσταση και ποιότητα. Τον περασμένο Σεπτέμβριο η Ιταλία και η Τσεχία υπέβαλλαν έγγραφο διαμαρτυρίας στο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας. Το έγγραφο αυτό συνυπέγραψαν η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ουγγαρία, η Λετονία και η Ρουμανία. Έτσι δεν πέρασε από το Συμβούλιο Υπουργών το σχέδιο με το οποίο προτεινόταν να υιοθετηθεί ένα σύστημα εμπρόσθιας επισήμανσης των τροφίμων. Στις 21-1-2021 το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιόλαδου εξέδωσε ανακοίνωση κατά του συστήματος Nutri-score.

To υπεραπλουστευμένο αυτό σύστημα αξιολόγησης δεν μπορεί να εμφανίσει την πραγματική διατροφική αξία των προϊόντων και κινδυνεύει έτσι να δημιουργήσει καταναλωτές χωρίς τη χρήση της σκέψης. O κίνδυνος που παραμονεύει είναι μεγάλος και σοβαρός αφού για άλλη μια φορά γίνεται προσπάθεια να επιβληθούν κανόνες, χωρίς προηγούμενη συζήτηση, αλλά βάζοντας από το παράθυρο συγκεκριμένο  σκεπτικό στην ελεύθερη σκέψη των καταναλωτών.

Επειδή το πρόβλημα κινδυνεύει να πάρει μεγάλες και ανεξέλεγκτες διαστάσεις πρέπει άμεσα να ενεργοποιηθούν οι αρμόδιοι φορείς αλλά και οι Περιφέρειες και οι Δήμοι. Αφορά το μέλλον του πρωτογενούς τομέα αλλά και κατευθύνσεις που θα πρέπει να δρομολογηθούν. Και  τελικά η κεντρική εξουσία αφού αντιληφθεί αυτό που επιχειρείται να εφαρμοστεί οφείλει να βάλει τέλος σε αυτό το πυροτέχνημα. Γιατί αυτό θα οδηγήσει με σταθερά βήματα στην οριστική συρρίκνωση του αγροδιατροφικού τομέα , πράγμα το οποίο φαίνεται όλο και περισσότερο.