*του Αντώνη Παπαϊωάννου

Τον Απρίλιο του 1828 επιδημία πανώλης ξεσπά στην Ύδρα και στις Σπέτσες (Πέτσες αναφέρονται στα έγγραφα της εποχής) με επεκτατικές τάσεις και στις γύρω περιοχές. Ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας, γιατρός και ο ίδιος, αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο και προβαίνει  άμεσα σε μέτρα.

Η Γενική Εφημερίς της Ελλάδος φιλοξενεί στις 20 Απριλίου διάγγελμα του Καποδίστρια στο οποίο βλέπουμε ότι διορίζει τους αντίστοιχους Τσιόδρα και Χαρδαλιά της εποχής εκείνης στα πρόσωπα του Λόντου και του γιατρού Καλογερόπουλου:

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

Ο  ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ  
Έχων υπ όψιν τας αναφοράς του Κ.Σ Καλογεροπούλου, μέλος του Πανελληνίου, όστις διορισθείς εις έκτακτον αποστολήν κατά τας νήσους Ύδρας και Πέτσας, ανέφερεν ήδη τα περί των ασθενειών αίτινες εφάνησαν εις ταύτας τας νήσους.
Παρατηρών την κατεπείγουσαν ανάγκην του να ληφθώσις αυστηρά μέτρα δια να εξακριβωθεί η ακριβής φύσις των αυτών των ασθενειών και θεωρών τέλος πάντων χρέος του να βάλει από αυτήν την στιγμήν εις ενέργειαν τας αναγκαίας προφυλάξεις τόσον των λοιπών νήσων, καθώς και όλων των λοιπών Επαρχιών της Επικρατείας, από τα ολεθρίους συνεπείας των οποίων ήθελον γενεί θύμα, εάν αι ασθένειαι αύται ήσαν επιδημικαί

Διατάττει

Αι νήσοι Ύδρα και Πέτσαι υποβάλλονται εις φύλαξιν (guarantine) σαράντα ημερών και οι εκείθεν ερχόμενοι άνθρωποι, καθώς και τα στελλόμενα γράμματα, θέλουν καθυποβάλλεσθαι εις τας περί των καθάρσεων διατάξεις υπό τας πλέον αυστηράς ποινάς.
Ο κύριος Λόντος διορίζεται Γενικός Έφορος της Υγείας κατά τας νήσους Ύδραν και Πέτσας.
Ο ιατρός Νικόλαος Καλογερόπουλος διορίζεται συμπράκτης του Γενικού Εφόρου
Ο Γενικός Έφορος απερχόμενος αλληλοδιαδόχως εις τας δύο νήσους, θέλει εκτελεί τας οποίας έχει οδηγίας. Θέλει δε δίδει λόγον εις την Κυβέρνησιν, περίτης καταστάσεως της υγείας αυτών των νήσων κατά τας περιστάσεις, και καθ’ ημέραν εάν είναι ανάγκη.
Καθίστανται εις τας νήσους Αίγιναν και Πόροςν και εις Ναύπλιον Έκτακτοι Επιτροπαί της Υγείας, συγκείμεναι από τρία μέλη εκ των οποίων εκ των οποίων το εν πρέπει να είναι ιατρός. Αι επιτροπαί αύται θέλουν επαγρυπνεί δια την υγείαν των διαληφθέντων μερών και επομένως θέλουν πληροφορείσθαι αμέσως και εμμέσως, περί της φύσεως των ασθενειών, αίτινες ήθελον υπάρχει μεταξύ του κλαού υπέρ του οποίου μέλλουν να επαγρυπνώσιν. Έχχουσι χρέος να ειδοποιώσι πάσαν ημέραν την τοπικήν Κυβέρνησιν περί της φύσεως των ασθενειών αίτινες απαιτούν προφυλάξεις ή φροντίδαν ιδιαιτέραν από μέρους της Κυβερνήσεως

Στις 22 Απριλίου απευθύνεται στους κατοίκου του Ναυπλίου

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Προς τους κατοίκους του Ναυπλίου.

Η πανώλις νόσος είναι εις τα νήσους Ύδραν και Πέτσας. Οι αδελφοί μας κάτοικοι των νήσων τούτων ευρίσκονται εις κίνδυνον. Η Κυβέρνησις χρεωστεί να λάβει τόσον δι’ αυτούς ως και δι όλην την Επικράτειαν, την ανήκουσαν φροντίδα.
Στοχάζομαι ότι άλλως πως δεν ημπορώ να εκπληρώσω το διπλούν τούτο χρέος, παρά απερχόμενος ο ίδιος εις τους τόπους, όπου η επιδημία προξενεί όλεθρον και ταυτοχρόνως λαμβάνων αυστηρά μέτρα δια να προφυλάξω από την μάστιγαν ταύτην τας λοιπάς νήσους και επαρχίας της Ελλάδος.
Η πόλις σας, η Αίγινα και ο Πόρος είναι τα μέρη εκείνα, όπου συγκεντρούνται όλα τα μέσα των ενεργειών της κυβερνήσεως. Εξασφαλίζουζα τα μέρη ταύτα από πάσαν οποιανδήποτε υποψίαν επιδημικής νόσου, ημπορεί η Κυβέρνησις να ενεργεί ελευθέρως και το εσωτερικόν της Επικρατείας και να διατηρεί ωσαύτως σχέσεις με τα έξω.
Δια τον λόγον τούτον είναι μεγίστη ανάγκη να γνωρίζει η Κυβέρνησις, ανά πάσαν ημέραν την κατάστασιν της υγείας της πόλεως ταύτης και επί τούτω διετάχθη ο Έκτακτος Επίτροπος της Αργολίδας, να οργανώσει το σύστημα της Υγειονονικής Αστυνομίας, το οποίον από χτες άρχισε να ενεργεί.
Τον εφοδίασα με όλας τας οδηγίας και αναγκαίας δυνάμεις, δια να διατηρείται αυστηρώς το σύστημα τούτο, έως ότου ημπορέσομεν να βεβαιωθώμεν και να βεβαιώσομεν και άλλους, ότι η επιδημία δεν θέλει δυνηθεί να εισχωρήσει εις το φρούριον τούτο. Σας παραγγέλλω να συμμορφωθείτε προς όλα τα μέτρα, τα οποία ο Έκτακτος Επίτροπος έλαβεν ή θέλει  λάβει εν καιρώ χρείας.

Αι περιστάσεις είναι δειναί, αλλά η προς τον Θεόν πίστις μας είναι πλέον ισχυρά

Εν Ναυπλίω 22 Απριλίου 1828

Ο Κυβερνήτης
Ι.Α. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

Ο Γραμματεύς της Επικρατείας
ΣΠΥΡΟΣ ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ

Στις 4 Μαΐου, η πρώτη φάση της επιδημίας έχει περάσει, αλλά ο αδελφός του Κυβερνήτη Βιάρος Καποδίστριας που έχει πλέον διοριστεί και αυτός ως  Έκτακτος Έφορος Υγείας στην Ύδρα, μη εφησυχάζων προσπαθεί να προλάβει το δεύτερο κύμα της νόσου:

«Ο Έκτακτος Έφορος της κατά την Ύδραν Υγείας, προς τους προκρίτους και κατοίκους της αυτής νήσου.

Μαθών ότι η νόσος, κατέλαβε τινάς των κατοίκων της νήσου ταύτης, έπαψεν από ένδεκα ημέρας να θανατώνει τους ανθρώπους, αλλά μη δίδων πλήρες θάρρος εις το απατηλόν νόσου είδος τοιούτου και οδηγούμενος από παραδείγματα, όχι ολίγα άλλων τόπων και εθνών, τα οποία ή εξ αγνοίας ή εκ κακής συνηθείας εθάρρυναν πολύ περισσότερον τους ανθρώπους, παρ ότι αυτοί επροφυλάχθησαν, και δια τούτο είδον πόλεις ή παντελώς ερημωμένας ή από πολυανθρώπους εις ολιγανθρώπους μεταβαλλομένας, διο ενώ κι εγώ ενώνω τας ταπεινάς ευχαριστηρίους δεήσεις μου προς τον μεγαλοδύναμον θεόν και προστατην, ότι τώρα ο τοιούτος τρομερός θάνατος δεν περιφέρεται πλέον ανηλεώς εις τας οικίας σας, όμως το χρέος μου με υπαγορεύει να πράξω τα αναγκαία και δια την ίασιν των έτι νοσούντων και δια την σωτηρίαν των εν τη υγεία.»

Μεταξύ άλλων αναφέρει με όχι και πολύ κομψό τρόπο ομολογουμένως:

«Θέλω επομένως διατάξει τον τόπον όπου να αράζουν τα ερχόμενα έξωθεν ύποπτα και ανύποπτα πλοία καθώς θέλω διατάξει και τον τόπον όπου να καταθέτονται και να πωλώνται, ή διανέμονται τα πράγματα έξωθεν ερχόμενα.

… Εγώ οφείλω προς υμάς να σκέπτομαι, και ν’ αγρυπνώ αόκνως προς εσάς, και σεις οφείλετε προς εμέ υπακοήν.

… Ταύτα πάντα τα ιερά σας χρέη θέλετε εκπληρώσει, υπακούοντες εις τα διατάξεις μου, και η ευθύνη θέλει είναι μόνον τότε εις βάρος μου, εάν εσείς υπακούοντες τας αυτάς διατάξεις μου, αύται φανώσιν όχι κατάλληλοι εις την ανάγκην, και όχι προξενούσαι την σωτηρίαν σας, και την σωτηρίαν ολοκλήρου του έθνους εκ της πανώλης

Τη 4η Μαΐου 1828 εκ του πλοίου, ο Αντίζηλος.

Β. Α. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ»