*του Αντώνη Παπαϊωάννου

Οι χιλιάδες κόσμου που είχαν συγκεντρωθεί πέρυσι τέτοιες μέρες, είτε από το Κιάτο, είτε όσοι είχαμε έρθει από την Αθήνα έξω από την εκκλησία της Μεταμόρφωση για να αποχαιρετήσουν τον Γιάννη Σπανό επιβεβαίωναν την τεράστια αγάπη και εκτίμηση που έχαιρε και ο ίδιος ως άνθρωπος, αλλά και ως δημιουργός.
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Κιάτο, αλλά έγινε πολίτης του κόσμου, παραμένοντας όμως ως την τελευταία μέρα πολίτης του Κιάτου.
Τον γνώρισα όταν ήμουν φοιτητής 19-20 χρόνων. Με έκπληξη είχα δεχτεί ένα τηλεφώνημα από τον Γιώργο Νταλάρα που είχαν έρθει στην κατοχή του κάποιοι στίχοι μου και του άρεσαν και ο οποίος μου πρότεινε να πάω τους στίχους μου εκ μέρους του στον Σπανό. Μια σπουδαία κίνηση από έναν καλλιτέχνη που έχει προσφέρει τα πάντα στο ελληνικό τραγούδι.
Συνάντησα τον Γιάννη στο σπίτι του στην οδό Μοσχονησίων. Ευχάριστος, γενναιόδωρος προς τους άλλους, χωρίς καμία έπαρση, δέχτηκε να με ακούσει και κράτησε και ένα τετράδιο με τα στιχάκια μου.
Από εκείνο το τετράδιο προέκυψε κι ένα τραγούδι που με τα χρόνια έγινε επιτυχία και σημάδεψε τη συνεργασία μας για δεκαετίες, παρόλο που παρέμεινε το μοναδικό που γράψαμε μαζί. Ήταν η «Αγάπη δίκοπη» που θα έμπαινε σε ένα δίσκο, όπως μου είχε πει στο τηλέφωνο, με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη και ένα νέο παιδί, τον Διονύση Θεοδόση.
Για τον Γιάννη όλοι παραμέναμε νέα παιδιά, επειδή εκείνος δεν γέρασε ποτέ. Όταν πριν λίγα χρόνια στην εκπομπή του Σπύρου Παπαδόπουλου τον ρώτησε η Μιμή Ντενίση, έχοντας μόλις ακούσει το Αγάπη δίκοπη από την Κούκα: «Γιάννη, ωραίοι στίχοι. Ποιος τους έχει γράψει;», εκείνος απάντησε: «Ένα νέο παιδί, ο Αντώνης Παπαϊωάννου» κι ας είχαν περάσει τόσα χρόνια.
Εκείνο που θυμάμαι από τον Γιάννη είναι τα πολλά σπίτια στα οποία ζούσε. Στο πατρικό στο Κιάτο, στην Ερέτρια, στο Παρίσι, νέο σπίτι στο Κιάτο, στην Πλάκα στην οδό Φλέσσα. Στον Λυκαβηττό είχε νοικιάσει μια όμορφη μονοκατοικία για να δουλεύει με ησυχία, αλλά δίπλα ένα γήπεδο μπάσκετ ήταν πάντα γεμάτο από παιδιά και οι φωνές δεν σταματούσαν ποτέ.
Πριν λίγα χρόνια που είχα το γραφείο μου τέρμα 3ης Σεπτεμβρίου και συχνά πάρκαρα στη Μοσχονησίων, τον συναντούσα τυχαία και πάλι εκεί στη βάση του.
Κοσμοπολίτης, κοσμογυρισμένος, χωρίς ταμπού και εξαρτήσεις από το παρελθόν, ήταν πάντα έτοιμος να ανανεώσει τη μουσική του, τις φόρμες του, να μεταπηδήσει από το ένα είδος στο άλλο, να παράγει συνεχώς σκόρπια διαμάντια, χωρίς το άγχος… να κάνει έργο ή να αναγνωριστεί ως ένας καλλιτέχνης με βαρύγδουπους χαρακτηρισμούς. Του αρκούσε η αποδοχή του κόσμου και την εισέπραξε με το παραπάνω.
Δεν χρειάζεται να θυμίσω την προσφορά του στο ελληνικό τραγούδι, τη σπουδαία παρουσία του στη γαλλική μουσική σκηνή. Όλα αυτά έχουν γραφτεί και θα γραφτούν και πάλι με αφορμή τον έναν χρόνο από τον θάνατό του.
Ήθελα απλά να θυμηθώ και να θυμηθείτε μαζί μου τον άνθρωπο Γιάννη Σπανό με το σπάνιο εκλεπτυσμένο χιούμορ, έναν δικό μας άνθρωπο που εξέφραζε την ευρωπαϊκή κουλτούρα, έναν άνθρωπο που έδινε περιεχόμενο στον όρο καλλιτέχνης με το ταλέντο, την ανοιχτή προοδευτική ματιά, την επαφή με τον κόσμο και τα ρεύματα της κάθε εποχής, χωρίς απωθημένα, χωρίς μεμψιμοιρίες, αλλά πάντα με ένα χαμόγελο και μια ζεστή καρδιά.
Έχουμε υποχρέωση να μην το ξεχνάμε οι φίλοι του, οι συνεργάτες του αλλά και η πόλη του που δεν την ξέχασε ποτέ.