13 Φεβρουαρίου : Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου

13 Φεβρουαρίου : Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου

Ο πολιτισμός του μικρού κουτιού
«Μικρό μου κουτί,
που μου κρατούσες συντροφιά
Στις αποδράσεις μου
Κι εγώ σε φρόντιζα
Μην πάθεις τίποτα
Θέλω να μου υποσχεθείς
Πως δεν θα σωπάσεις ξαφνικά»

Αυτό έγραφε το 1940, λίγα χρόνια μετά την απόδρασή του από τη ναζιστική Γερμανία, στο ποίημά του «Μπαλάντα του ραδιοφώνου», ο Μπέρτολτ Μπρεχτ για να εξυμνήσει τη μαγεία ενός μέσου που «κάνει προσβάσιμα σ’ όλο τον κόσμο ένα βιεννέζικο βαλς ή μια συνταγή μαγειρικής».

Πράγματι, όσο και αν από τη δεκαετία του ’60 -εξαιτίας της μαζικής εισβολής της τηλεόρασης- προεξοφλούνταν το τέλος του ραδιοφώνου, όπου ένας ολόκληρος κόσμος από ήχους και φωνές γίνονται εικόνες προσωπικές, το «μικρό κουτί» του Μπρεχτ διαψεύδει διαρκώς ότι «θα σωπάσει ξαφνικά», αποτελώντας αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας.

H 13η Φεβρουαρίου καθιερώθηκε ως η παγκόσμια «γιορτή» του Ραδιοφώνου από τα κράτη μέλη της UNESCO, μετά απο πρόταση της Ισπανικής Ακαδημίας Ραδιοφώνου. Η αρχική πρόταση ήταν να τιμάται η παγκόσμια ημέρα στις 30 Οκτώβρη σε ανάμνηση της ιστορικής ραδιοφωνικής εκπομπής με τίτλο «Ο πόλεμος των κόσμων» με παρουσιαστή τον Όρσον Γουελς (1938). Τελικά «νίκησε» η 13η Φλεβάρη, η ημερομηνία που λειτούργησε για πρώτη φορά το ραδιόφωνο του ΟΗΕ το 1946.

Φέτος, θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Ραδιοφώνου είναι «Ραδιόφωνο και Εμπιστοσύνη» («Radio and Trust»). Η αξιοπιστία και ο σεβασμός θεμελιωδών αρχών της δημοσιογραφίας μέσα από τη διασταύρωση πληροφοριών και την άσκηση δημοσιογραφικού ελέγχου, πρέπει να αποτελούν σημαντικές πτυχές της λειτουργίας του ραδιοφώνου ενώ παράλληλα, η απρόσκοπτη προσβασιμότητα του κοινού στο ραδιόφωνο, προάγει τη συμμετοχικότητα. Επιπρόσθετα, αναδεικνύεται η ανάγκη διασφάλισης της βιωσιμότητας των ραδιοφωνικών οργανισμών, ειδικότερα σε δύσκολες περιόδους όπου εξωγενείς παράγοντες επηρεάζουν άμεσα τα έσοδα και την οικονομική τους σταθερότητα.

Σύντομη ιστορία του ραδιοφώνου

Η ιστορία του ραδιοφώνου ξεκινά ουσιαστικά το 1895. Ειναι η χρονιά που ο Γουλιέλμος Μαρκόνι, ο πατέρας του σύγχρονου ραδιοφώνου κατάφερε να μεταδώσει ηχητικά σήματα Μορς μέσω ερτζιανών κυμάτων. Μέχρι τότε η ασύρματη επικοινωνία χρησιμοποιούνταν μόνο στις ένοπλες δυνάμεις και όχι ως τρόπος μετάδοσης ενημέρωσης ή ψυχαγωγίας.

Σταδιακά η βιομηχανία και το κοινό αντιλήφθηκαν την σπουδαιότητα και την δύναμη του μέσου. Στην Ελλάδα το ραδιόφωνο εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1920 με πειραματικές προσπάθειες μικρής κλίμακας από ιδιώτες και δημόσιους φορείς. Ο επίσημος φορέας συστήθηκε στις 21 Μαΐου 1938 ( όταν οι Έλληνες ακροατές άκουσαν για πρώτη φορά το «Εδώ Αθήναι» από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών)  και χρησιμοποιήθηκε για την προπαγάνδα του καθεστώτος Μεταξά. Γρήγορα έγινε δημοφιλές μέσο, ειδικά κατά τη διάρκεια του ελληνοιταλικού πολέμου . Μία απο τις κορυφαίες στιγμές στην ιστορία του ελληνικού ραδιοφώνου παραμένει το Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας επί εποχής Μάνου Χατζιδάκι (1975-1981).

Η πολιτισμική και κοινωνική προσφορά του ραδιοφώνου στα 80 χρόνια περίπου της παρουσίας του στη χώρα μας είναι αδιαμφισβήτητη. Μια προσφορά που συνεχίζεται, αν και δεν έχει βρει τη θέση που πραγματικά της αξίζει. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι όλοι μας μεγαλώσαμε και εξακολουθούμε να μεγαλώνουμε με ένα τρανζιστοράκι ή ένα ipad στο αυτί.

Δείτε την ταινία ντοκιμαντέρ του Ρούσου Κούνδουρου με θέμα τη λειτουργία και την προσφορά του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας (ΕΙΡ), η οποία παρήχθη το 1959 για λογαριασμό του υπουργείου Προεδρίας Κυβερνήσεως.

Google+ Linkedin