Το θωρηκτό Ποτέμκιν ήταν πλοίο της Ρωσικής Αυτοκρατορίας που έπλεε στη Μαύρη Θάλασσα. Στις 27 Ιουνίου 1905, το πλήρωμά του στασίασε μετά από γενικευμένη δυσαρέσκεια για την πολιτική κατάσταση στη χώρα.

Αφορμή για την εξέγερση στάθηκε η ακατάλληλη τροφή που προοριζόταν για το πλήρωμα. Το Ποτέμκιν αγκυροβόλησε στην Οδησσό, όπου βρισκόταν σε εξέλιξη εργατική απεργία, και κάλεσε τα πληρώματα και άλλων πλοίων αλλά και τον λαό να εξεγερθεί εναντίον του Τσάρου.

Η εξέγερση καταπνίγηκε βίαια, αλλά το περιστατικό έχει επικρατήσει να θεωρείται προάγγελος της επανάστασης του 1917. Τα γεγονότα της εξέγερσης είναι το θέμα της διάσημης κλασικής ταινίας του Σεργκέι Αϊζενστάιν, που φέρει ως τίτλο το όνομα του πλοίου.

Η ταινία σταθμός στην 7η Τέχνη

Η ταινία του Σεργκέι Αϊζενστάιν, υπήρξε παραγγελία της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης προς τον σκηνοθέτη, στο πλαίσιο των εορτασμών για τα εικοσάχρονα της αποτυχημένης εξέγερσης του 1905 στην τσαρική Ρωσία, που αποτέλεσε προάγγελο της Οκτωβριανής Επανάστασης του 1917. Ο Αϊζενστάιν επικεντρώθηκε σε ένα πραγματικό γεγονός, την εξέγερση στο θωρηκτό Ποτέμκιν (Ποτιόμκιν ακριβέστερα), οι ναύτες του οποίου στασίασαν κατά των αξιωματικών τους και το οδήγησαν στην Οδησσό.

Θεωρείται η πληρέστερη ταινία του βωβού κινηματογράφου και ένα από τα αριστουργήματα της έβδομης τέχνης. Η ταινία δεν εξηγεί τη μαρξιστική αντίληψη της οικονομίας, αλλά αναδεικνύει τι θα μπορούσε να προκαλέσει μια επανάσταση για μια κοινωνική αιτία. Εκτός των πολιτικών πεποιθήσεων, αυτή η ταινία αντιπροσωπεύει μια ενθάρρυνση για την καταπολέμηση της αδικίας σε οποιαδήποτε μορφή. Στην απλότητά του, μπορεί να αντιπροσωπεύει ένα άσμα για όλους τους πιστούς στην επανάσταση.

«Μία καταπληκτική ταινία που δεν συγκρίνεται με καμία άλλη. Αν κάποιος δεν είχε καμία πολιτική πεποίθηση, θα γινόταν σίγουρα Μπολσεβίκος με το που θα έβλεπε την ταινία».

Η δήλωση ανήκει στον Γιόζεφ Γκέμπελς, τον υπουργό Προπαγάνδας της ναζιστικής Γερμανίας. Μιλάει για την ταινία του Σεργκέι Αϊζενστάιν, «Το Θωρηκτό Ποτέμκιν», που απαγορεύτηκε στη Γερμανία, γιατί κρίθηκε ότι θα μπορούσε να περάσει επαναστατικά και ανατρεπτικά μηνύματα στον γερμανικό στρατό….