Λένε πως τα ζώα, άγρια και κατοικίδια, μυρίζουν τον φόβο μας αλλά και την αγάπη μας. Δεν είναι θέμα επιλογής για τα ζώα. Είναι ένστικτο επιβίωσης. Το άγριο θα σου επιτεθεί. Το του σπιτιού το πιθανότερο είναι να ρθει να σου χαϊδευτεί, το γατί ή το σκυλί, επενεργώντας καθησυχαστικά. Παράξενο, τα ζώα συντροφιάς δεν ευτελίζουν τη λέξη.
Όποιος δεν πάσχει από κοινωνική ανοσμία οσφραίνεται γύρω του και φόβο και αρρώστια, κι αν δεν εθελοτυφλεί, βλέπει και την ασχήμια σ’ όλο της το μεγαλείο και προσδιορισμένη με οποιαδήποτε κριτήρια. Στη θάλασσα της υπερβολής και της ευκολίας πρόσβασης σε χύδην πληροφορίες, σ’ ένα θερμοκήπιο ταχέως καλλιεργούμενων ψευδαισθήσεων που είναι γόνιμο έδαφος για τα συμφέροντα του καπιταλισμού, η χειραγώγηση των μαζών εμφανίζεται ως πρόταση αγοράς μιας λέξης. Μην παραξενεύεστε. Ένα από τα κλειδιά για να διαλύσουμε και φόβους και ψευδαισθήσεις είναι να ξαναβρούμε το νόημα των λέξεων και να τις εντάξουμε στις δικές μας καλοφτιαγμένες και με κόπο προτάσεις.
Η λέξη είναι το υπέρ. `Η αλλιώς πώς, σούπερ. Σούπερ φουντς, υπέρ ήρωες, μέχρι και σούπερ Κατερίνα, σούπερ μάρκετ, σούπερ λιγκ, σούπερ σταρ, σούπερ μπλου, σούπερ μαν. Αντε να πείσεις μετά ότι το μόνο υπέρ στη ζωή σου είναι η υπερφορολόγηση και η υπέρταση. Και πληρώνεις και για τα δύο. Για να γλιτώσεις. Ε, αυτό το υπέρ ζέχνει. Έρχεται σαν αποσμητικό σε αξιακό βόθρο. Βοηθάει τις πωλήσεις παγκοσμίως και είναι και ελληνική …πατέντα. Γιατί εδώ που γεννήθηκε η έννοια της αρμονίας, η ποιητική του μέτρου, που χωρίς αυτήν και τη βιωματική της συναίσθηση είναι δύσκολο να αποφύγει κανείς το γλίστρημα στην ύβρη, τείνουμε να εξαφανίσουμε τον άνθρωπο με τις αδυναμίες, τις δυνατότητες, τα λάθη, τα κατορθώματα, μικρά και μεγάλα, τα πάθη και τα παθήματά του, τα μικρά και συνάμα τεράστια θαύματα και τραύματα της ζωής του καθενός και της καθεμιάς. Με το υπέρ να στροβιλίζεται ως υπερφωτισμένος δοτός στόχος από παραφουσκωμένα εγώ πάνω από τα κεφάλια μας, ο σημερινός άνθρωπος της καπιταλιστικής κοινωνίας συνθλίβεται στην ασχήμια. Συκοφαντείται ως μετριότητα, ευτελίζεται ως αδύναμος, κάτι σαν τα εκατοντάδες εκατομμύρια ακάθαρτους της Ινδίας, κι εκβιάζεται ώστε να τείνει κομματιασμένος προς μία αριστεία που πλέον σημαίνει αρεστός – αρεστή στην εξουσία.
Δεν μπορεί να απαιτείται υπερπροσπάθεια για να χαρείς. Δεν μπορεί ο χρόνος σου να είναι μια αναγκαστική υπερωρία όσο απαιτείται για δουλική εργασία, ίσα για να γεμίσεις το στομάχι σου και να ζεις με τα στοιχειώδη. Κάποια στιγμή πρέπει να επαναστατήσουμε σ’ αυτό το υπέρ. Η κρίση μας χρειάζεται ολική επαναφορά. Αλλιώς μεγάλες μάζες θα ζούνε κυνηγώντας κουπόνια υπερεκπτώσεων, και τ’ αφεντικά θα γεμίζουν τις τσέπες τους από τα υπερόπλα, που κατασκευάζουν σε όλους τους τομείς.
Δεν υπεραναλύω, ούτε καν υπερβάλλω. Δεν έχασα ευτυχώς την όσφρησή μου. Μυρίζω τον φόβο που έχει ας πούμε ένας λεφτάς όταν τσιμεντώνει την παραλία ως το κύμα, και τρέμει μήπως χίλιοι καθόλου υπερήρωες αποφασίσουμε ότι θέλουμε να πάμε για μπάνιο εκεί. Άσε που μπορούμε να φωνάξουμε ενισχύσεις κι απ’ τη θάλασσα και πλακώσουν εκείνα τα ωραία πλάσματα που οι λάτρεις του υπέρ θα τα θεωρούσαν ανάπηρα προς κοστολόγηση κι εμείς γοργόνες που σώζουν τον πνιγμένο ακόμα κι αν δεν είναι ο Μεγαλέξανδρος. Για να εξηγούμαστε. Υπερκέρδη υπάρχουν. Υπερφτώχεια δεν υπάρχει. Αλλωστε τα φτωχά ή τα πλούσια αισθήματα δεν είχαν ποτέ σχέση με την τσέπη. Κι επειδή η μουσική όταν παίζεται στο υπέρ γίνεται θόρυβος, στη ζωγραφική μουτζούρα, στην ποίηση μπουρδολογία και στη φωτιά, πάνω απ’ όλα, αντί για θαλπωρή έγκαυμα, ας κρατήσουμε αποστάσεις από τα υπέρ για να ξαναβρούμε και τη δύναμη και το ωραίο που δικαιούται ο άνθρωπος μαζί με τους άλλους ανθρώπους μαζί του.
* Αναδημοσίευση από τον «Ριζοσπάστη» του Σαββατοκύριακου , Σάββατο 24 Φλεβάρη 2024 – Κυριακή 25 Φλεβάρη 2024
