Η 8η Απριλίου αποτελεί μέρα γιορτής για τους τσιγγάνους όλου του κόσμου, με παρελάσεις, πορείες και συγκεντρώσεις, σε τουλάχιστον 150 πόλεις του κόσμου, εις ανάμνηση του Πρώτου Παγκόσμιου Συνεδρίου τους, που έγινε στο Λονδίνο στις 8 Απριλίου 1971 και έθεσε τις βάσεις για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους από τη διεθνή κοινότητα.

[embedyt] https://www.youtube.com/watch?v=AQQS02gYWN4[/embedyt]

Οι Τσιγγάνοι (Ρομά, όπως αυτοαποκαλούνται) είναι ένα έθνος 15.000.000 ψυχών, χωρίς κρατική υπόσταση, με βαρύ φόρο αίματος στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και ρατσιστική αντιμετώπιση στα μέρη όπου ζουν.

Με την ευκαιρία αυτής της  Παγκόσµιας Γιορτής , ας ξαναφέρουµε στο µυαλό µας αυτό το “οικουµενικό χωριό” µέσα στο οποίο ζούµε πια όλοι.

Με τις κοινωνικές και τεχνολογικές εξελίξεις των τελευταίων χρόνων οι άνθρωποι µετακινούνται πιο εύκολα από το ένα µέρος στο άλλο. Κάποιοι µάλιστα παίρνουν την απόφαση να ζήσουν σε έναν άλλο τόπο από αυτό που γεννήθηκαν γιατί ενδεχοµένως η ζωή θα είναι καλύτερη εκεί. Αρκετοί, λοιπόν, από τους “γείτονες” µας δεν κατάγονται από το ίδιο µέρος µε µας. Ανάµεσά µας υπάρχουν άνθρωποι µε τους οποίους δεν µιλάµε την ίδια γλώσσα, δεν έχουν κάποιες φορές την ίδια θρησκεία, έχουν ίσως διαφορετικές συνήθειες και έθιµα από τα δικά µας. Είναι “διαφορετικοί” αλλά ταυτόχρονα και πολύ “ίδιοι” µε µας.

Είναι, λοιπόν, πολύ σηµαντικό να καταφέρνουµε όλοι µαζί να ζούµε ειρηνικά και αρµονικά.

Κάποιοι από αυτούς τους ανθρώπους που ζουν ανάµεσα µας βρίσκονται στον τόπο µας εδώ και χρόνια. Αυτό ισχύει και για τους Ροµά ή Τσιγγάνους όπως συνηθίζουµε να τους λέµε στην Ελλάδα.

Τι γνωρίζουµε όµως για την ιστορία και τον πολιτισµό  αυτών των ανθρώπων.

Ο όρος Τσιγγάνος χρησιµοποιείται για να δηλώσει εθνοτικές οµάδες, οι οποίες σχηµατίστηκαν από τη διασπορά εµπόρων, νοµάδων και άλλων από τα βάθη της Ινδίας, από τον 10° αιώνα και µετά, και την ανάµιξη τους µε ευρωπαϊκές και άλλες οµάδες κατά τη διάρκεια της διασποράς τους.

Οι Ροµά από την πρώτη στιγµή της άφιξης τους αντιµετωπίστηκαν ως παρείσακτοι και δέχθηκαν απόρριψη του πολιτισµού και της γλώσσας τους. Οι τοπικές κλειστές κοινωνίες αντέδρασαν µε δυσπιστία, φόβο και απόρριψη απέναντι στους νεοαφιχθέντες και άρχισαν να λαµβάνονται µέτρα εναντίον τους.

Οι κρατήσεις και οι διώξεις των Ροµά οι οποίες διήρκεσαν πολλούς αιώνες κλιµακώθηκαν µετά το 1938 µε την γενοκτονία τους κατά της διάρκεια του καθεστώτος των Ναζί. Αποκαλούµενοι “πρόβληµα”, “ακοινώνητοι” και “κοινωνικά υποδεέστεροι” συνελήφθησαν και δολοφονήθηκαν στο Γερµανικό Ράιχ και στις περιοχές που τελούσαν υπό Γερµανική κατοχή.

Μέχρι το 1945 σχεδόν ένας στους τέσσερις Ροµά που ζούσε στην προπολεµική Ευρώπη έπεσε θύµα της Ναζιστικής δίωξης. Αλλά και στην Ιταλία, στα θύµατα της φασιστικής δικτατορίας περιλαµβάνονταν και οι Ροµά.

Στην Γαλλία, την περίοδο 1940-1946 οι Ροµά υπέστησαν επίσης διώξεις. Ολόκληρες οικογένειες εγκλείστηκαν σε ειδικά στρατόπεδα σε ολόκληρη την χώρα, τόσο πριν όσο και µετά την Γερµανική Κατοχή, αλλά δεν δολοφονήθηκαν στο στρατόπεδο του Άουσβιτς.

Στις Βαλτικές χώρες η θανάτωση των Ροµά ξεκίνησε αµέσως µετά την Γερµανική έφοδο το 1941. Στη Ρουµανία, µόνον οι µισοί περίπου από τους Ροµά που απελάθηκαν κατάφεραν να επιβιώσουν µέχρι το 1944.

Όσοι Ροµά επέζησαν του Ολοκαυτώµατος και επέστρεψαν στις πατρίδες τους είχαν, στις περισσότερες περιπτώσεις, χάσει τις οικογένειες τους και τα υπάρχοντα τους. Συχνά, ωστόσο, έπρεπε πάλι να αντιµετωπίσουν από τις Αρχές τις ίδιες προκαταλήψεις απέναντι τους και µάλιστα πολλές φορές δέχονταν κατηγορίες ότι έλεγαν ψέµατα όσον αφορά στον εγκλεισµό τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και έτσι δεν λάµβαναν καµία οικονοµική βοήθεια.

Οι Ροµά (Τσιγγάνοι) της Ελλάδας, εγκαταστηµένοι ή µετακινούµενοι, αποτελούν ένα µέρος των Ροµά που ζουν σε όλη σχεδόν την υφήλιο. Άρχισαν να πρωτοεµφανίζονται σε περιοχές της βυζαντινής αυτοκρατορίας γύρω στον 11ο αι. και στο σηµερινό ελληνικό χώρο γύρω στο 14ο µε 15ο αι. µ.Χ.. Έκτοτε ζουν σε διάφορα µέρη του ελληνικού χώρου, από τη Θράκη έως την Κρήτη, οργανωµένοι σε προσωρινούς ή µόνιµους οικισµούς, σύµφωνα µε τις ιδιαίτερες αντιλήψεις τους και την ιδιαίτερη κοινωνική τους δοµή, και εξαρτούν τις οικονοµικές τους δραστηριότητες από τις ανάγκες της αγοράς που παρουσιάζονται στην περιβάλλουσα αυτούς µη τσιγγάνικη κοινωνία.

Σήµερα ο αριθµός των Ροµά που ζουν στην Ελλάδα υπολογίζεται σε 160 -200 χιλιάδες άτοµα, ενώ σύµφωνα µε άλλους δεν ξεπερνά τα 100-120 χιλιάδες άτοµα.