Δεν θα ξαναγυρίσω σπίτι σας, άκουσα τη φωνή του
οδυνηρά αινιγματική, γεμάτη πείσμα
και μια κακία που δε θα λησμονήσω
-κι έλαμπαν στο μισόφωτο τα ωραία του μάτια,
για ν’ απομείνει εκεί στους άθλιους πάγους
για ν’ απομείνει εκεί ανεξήγητα
παρ’ όλες έκτοτε τις συνεχείς εκκλήσεις μου.

Τη μέρα εκείνη μίσησα το χιόνι
κι ορθός, σε στάση προσοχής, μπρος στ’ αδερφάκι μου
ορκίστηκα να το πολεμώ μέχρι θανάτου.

Αυτά ήτανε τα πρώτα μου μαθήματα
πολύ προτού μάθω την αλφαβήτα.
Αργότερα,
όσο ο καιρός περνούσε κι ένιωθα
να μου έχει δωρηθεί από τους θεούς
της ομιλίας η χάρη, είναι γνωστό το χιόνι
πως όχι μόνο το κατάγγειλα με χίλιους τρόπους
παρά πως του αφιέρωσα για να το στιγματίσω
τις πιο παράφορες, πιο ρωμαλέες στροφές της ποίησής μου.

Σήμερα ωστόσο,
μισό σχεδόν αιώνα απ’ το πρωί εκείνο
των πρώτων παιδικών μου χρόνων,
χιονίζει πάλι.
Απ’ το παράθυρό μου
βλέπω τα δέντρα, τις στέγες των αντικρινών
σπιτιών, όλα μες στ’ άσπρα.

Πέφτει το χιόνι τώρα και σκεπάζει
με μια δική του απόρρητη δικαιοσύνη
τις πράξεις και τις παραλείψεις μας
τις χαρές και τις λύπες μας
τα μεγαλόπνοα σχέδια και τις μικρότητές μας
τους έρωτες
τις φιλίες
τα λάθη μας και τις εξάρσεις.

Κατευνάζει την αλαζονεία∙
διδάσκει την ισότητα∙
χορηγεί την ειρήνη.

Χιόνι της Ευσπλαχνίας -όχι της Ορφάνιας.
Χιόνι της Συγκατάβασης -όχι της Τιμωρίας.

Χιόνι της μυστικής αγάπης πια.

Κώστας Καρυωτάκης – Το χιόνι

Τι καλά που ‘ναι στο σπίτι μας τώρα που έξω πέφτει χιόνι!
Το μπερντέ παραμερίζοντας τ’ άσπρο βλέπω εκεί σεντόνι
να σκεπάζει όλα τα πράγματα, δρόμους, σπίτια, δένδρα, φύλλα.
Πόσο βλέπω μ’ ευχαρίστηση μαζεμένη τόση ασπρίλα.

Όμως, κοίτα, τουρτουρίζοντας το κορίτσι εκείνο τρέχει.
Τώρα στάθηκε στην πόρτα μας, ψωμί λέει πως δεν έχει,
πως κρυώνει, πως επάγωσε…

Έλα μέσα κοριτσάκι,
το τραπέζι μας εστρώθηκε κι αναμμένο είναι το τζάκι!

ΓΚΑΜΠΡΙΕΛΑ ΜΙΣΤΡΑΛ – ΚΑΘΩΣ ΠΕΦΤΕΙ ΤΟ ΧΙΟΝΙ
Κατέβηκε το χιόνι σαν ένα θείο πλάσμα
επίσκεψη να κάνει σε τούτη την κοιλάδα.
Κατέβηκε το χιόνι – των αστεριών νυφούλα
έλα να την ιδούμε στο χώμα καθώς πέφτει.
Γλυκειά που είναι! Φτάνει σαν το εξαίσιο πλάσμα,
σιωπηλά, λες τρέμει μήπως κακό και κάνει
σαν όνειρο είναι όμοια και σαν φεγγάρι πέφτει,
έλα να την ιδούμε λευκή που κατεβαίνει.
Άσπιλο! Την κοιλάδα κοίτα που σου κεντάει
με γιασεμάνθι αφράτο από τη μια στην άλλη,
είναι τόσο ‘λαφρά, λεπτά τα δάχτυλά του
που σαν πνοή περνούσε δίχως να την αγγίξουν.
Όμορφο! Δεν σου φαίνεται σαν το θαυμάσιο δώρο
που ένας άλλος Δωρητής ήρθε να σου χαρίσει;
που βγάζει τον μεταξωτό μανδύα του και τον ρίχνει
αθόρυβα την ταπεινή κοιλάδα σου να ντύσει;
Άσε στο μέτωπό σου τ’ άνθος του να σου σπείρει
και τ’ αλαφρό φτερό του πάνω σου ν’ ακουμπήσει,
ποιός ξέρει αν ένα μήνυμα δεν φέρνει στους
ανθρώπους
ένα άσπρο γράμμα από τα χέρια του Κυρίου!
Μετάφραση: Ρίτα Μπούμη-Παππά

Αγαπημένε, στρώνεται το χιόνι στον
κήπο, στην αυλή, στα κεραμίδια. Την
αρχοντιά του όπου σταθεί ξαπλώνει,
περήφανο και πάναγνο το χιόνι

Βέρα Πάβλοβα –  [Μόνο χιόνι]

Θα΄ναι χειμώνας, θαρρώ, όταν έρθει.
Από την αφόρητη λευκότητα του δρόμου
μια κουκίδα θα φανεί, τόσο μαύρη που τα μάτια θα θαμπώσουν,
και θα πλησιάζει για ώρα πολλή, πάρα πολλή
αντισταθμίζοντας την απουσία του με τον ερχομό του,
και για ώρα πολλή, πάρα πολλή, κουκίδα θα μείνει.Ένας κόκκος σκόνης; Ένα κάψιμο στο μάτι;
Χιόνι, τίποτα άλλο δεν θα υπάρχει, μόνο χιόνι,
για ώρα πολλή, πάρα πολλή, τίποτα άλλο,
κι αυτός το χιονισμένο πέπλο θα παραμερίζει,
μέγεθος θα αποκτά και τρεις διαστάσεις,
κι όλο και περισσότερο θα πλησιάζει…

Αυτό είναι το όριο, δεν μπορεί να έρθει πιο κοντά.
Μα αυτός συνεχίζει να πλησιάζει,
και τώρα είναι τόσο πελώριος που δεν μπορείς να τον μετρήσεις

Τσέζαρε Παβέζε 

(Στην C από τον C..)Εσύ ,
κατάστικτο χαμόγελο
στο παγωμένο χιόνι –
του Μάρτη άνεμε,
μπαλέτο κλαδιών
που χορεύουν στο χιόνι,
στενάζεις κι αστράφτουν
τα μικρά σου «όχι » –
λευκόποδη ελαφίνα
χαριτωμένη ,
θα μπορούσα να μάθω
ακόμα
τη διαβατική χάρη
όλων των ημερών σου
την αιθέρια δαντέλα
όλων των δρόμων σου –
το αύριο είναι παγωμένο
κάτω στον κάμπο –
εσύ , κατάστικτο χαμόγελο,
εσύ, γέλιο αστραφτερό .

Γιάννης Ρίτσος – Το χιόνι

Το χιόνι είναι άσπρο, μαλακό σαν τελειωμένος έρωτας, -είπε.
Έπεσε απρόσμενα, τη νύχτα, μ’ όλη τη σοφή σιωπή του.
Το πρωί, λαμποκοπούσε ολόλευκη η εξαγνισμένη πολιτεία.
Μια παλιά στάμνα, πεταμένη στην αυλή, ήταν ένα άγαλμα.

Εκείνος ένοιωσε την κοφτερή ψυχρότητα του πάγου,
την απεραντοσύνη της λευκότητας, σαν άθλο του προσωπικό
μονάχα μια στιγμή ανησύχησε: μήπως και δεν του απόμενε
τίποτα πια θερμό να το παγώσει, μήπως και δεν ήταν
μια νίκη του χιονιού, μα απλώς μια ουδέτερη γαλήνη,
μια ελευθερία χωρίς αντίπαλο και δόξα.

Βγήκε λοιπόν αμήχανος στο δρόμο, κι όπως είδε το χιονάνθρωπο
που φτιάχναν τα παιδιά, πλησίασε και του ‘βαλε
δυο σβηστά κάρβουνα για μάτια, χαμογέλασε αόριστα
κ’ έπαιξε χιονοπόλεμο μαζί τους ως τα’ απόγευμα.

Μίλτος Σαχτούρης – Χιόνι

Χιόνι ποὺ πέφτει ἔξω!
σὰν παγοπώλης τοῦ θανάτου
ὁ Θεὸς
μὲ κόκκινα ἀπ᾿ τὸν πυρετὸ
τὰ μάτια
Καπνὸς θεοῦ στὴ στέγη
οὐρλιάζει ἡ γυναίκα
στὸ κρεβάτι
σὰν παγωμένο περιστέρι
χιόνι ποὺ πέφτει ἔξω!»

ΑΝ ΣΕΞΤΟΝ – ΑΓΓΕΛΕ ΣΤΙΣ ΧΙΟΝΟΘΥΕΛΕΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΜΠΛΑΚΑΟΥΤ

Άγγελε της χιονοθύελλας και των μπλακάουτ, τα βατόμουρα τα
ξέρεις
εκείνα τα ρουμπίνια που από τον πράσινο κήπο του παππού μου
μπορούσες να φέρεις;
Εσύ, στα λάστιχα του χιονιού, εσύ, στα φτερά τα ζαχαρένια,
με παγώνεις. Άσε με να συρθώ στην κουρελού. Άσε να είμαι
δέκα χρονών παιδάκι χωρίς έννοια.
Κλέφτης αλλοτινός, άσε με, να μαζεύω τα παλιά γλυκά φιλιά,
την ώρα που το χειροκρότημα της θάλασσας μας ράπιζε από τ’
αριστερά.

Μόνο στον παππού μου επιτρεπόταν να μπει. Ή στην υπηρέτρια
που ήρθε μ’ ένα δίσκο, να διαλέξει για το πρωινό.
Σ’ αυτήν, με τα πλέοντα στον αέρα ρολά, σ’ αυτήν, με τα σκαλιστά
έπιπλα, γυαλισμένα με άρωμα λεμονιού, σ’ αυτήν, με τη σκόνη
και το φτερό,
κι όχι σ’ εμένα. Ωστόσο, ήρθα κρυφά περνώντας τη χλόη την αρμυρή
ξυπόλυτη, με φόρμα γυμναστικής, μέσα στη δαιδαλώδη αυγή.

Ω, αγγέλισσα της χιονοθύελλας και του μπλακάουτ, εσύ, λευκο-
πρόσωπη Κυρία,
πήγαινέ με στο κόκκινο το στόμα ξανά, εκείνο τον Ιούλιο, στις
είκοσι μία.

Στέλιος Σπεράντσας – Χιονοπόλεμος

Χιόνισε και κάναμε μια άσπρη στοίβα τόση.
Τέτοιο χιόνι πούπουλο, Θεέ μου, να μη λιώσει.

Ε, με το χιονάνθρωπο τραβηχτείτε πέρα
άναψεν ο πόλεμος πάρτε πρώτη σφαίρα.

Αν βαστάν τα κότσια σας, πιάστε μετερίζι.
Όπου πέσει η μπάλα μας, μύτες κοκκινίζει.

Πως; Γελάτε; Πάρτε τη πάνω στο στομάχι.
Φραπ, και σκιάζει η δεύτερη στου αρχηγού τη ράχη.

Φράπ, κι απ’ τα κεφάλια τους πέφτουν κάτω οι κούκοι.
Φραπ! Και του χιονάνθρωπου σπάζει το τσιμπούκι.

ΑΛ. ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ  – O Έρωτας στα χιόνια

Kαρδιά του χειμώνος. Xριστούγεννα, Άις-Bασίλης, Φώτα.

Kαι αυτός εσηκώνετο το πρωί, έρριπτεν εις τους ώμους την παλιάν πατατούκαν του, το μόνον ρούχον οπού εσώζετο ακόμη από τους προ της ευτυχίας του χρόνους, και κατήρχετο εις την παραθαλάσσιον αγοράν, μορμυρίζων, ενώ κατέβαινεν από το παλαιόν μισογκρεμισμένον σπίτι, με τρόπον ώστε να τον ακούη η γειτόνισσα:

― Σεβτάς είν’ αυτός, δεν είναι τσορβάς…· έρωντας είναι, δεν είναι γέρωντας.

Tο έλεγε τόσον συχνά, ώστε όλες οι γειτονοπούλες οπού τον ήκουαν του το εκόλλησαν τέλος ως παρατσούκλι: «O μπαρμπα-Γιαννιός ο Έρωντας».

Διότι δεν ήτο πλέον νέος, ούτε εύμορφος, ούτε άσπρα είχεν. Όλα αυτά τα είχε φθείρει προ χρόνων πολλών, μαζί με το καράβι, εις την θάλασσαν, εις την Mασσαλίαν.

Eίχεν αρχίσει το στάδιόν του με αυτήν την πατατούκαν, όταν επρωτομπαρκάρησε ναύτης εις την βομβάρδαν του εξαδέλφου του. Eίχεν αποκτήσει, από τα μερδικά του όσα ελάμβανεν από τα ταξίδια, μετοχήν επί του πλοίου, είτα είχεν αποκτήσει πλοίον ιδικόν του, και είχε κάμει καλά ταξίδια. Eίχε φορέσει αγγλικές τσόχες, βελούδινα γελέκα, ψηλά καπέλα, είχε κρεμάσει καδένες χρυσές με ωρολόγια, είχεν αποκτήσει χρήματα· αλλά τα έφαγεν όλα εγκαίρως με τας Φρύνας εις την Mασσαλίαν, και άλλο δεν του έμεινεν ειμή η παλιά πατατούκα, την οποίαν εφόρει πεταχτήν επ’ ώμων, ενώ κατέβαινε το πρωί εις την παραλίαν, διά να μπαρκάρη σύντροφος με καμμίαν βρατσέραν εις μικρόν ναύλον, ή διά να πάγη με ξένην βάρκαν να βγάλη κανένα χταπόδι εντός του λιμένος.

Kανένα δεν είχεν εις τον κόσμον, ήτον έρημος. Eίχε νυμφευθή, και είχε χηρεύσει, είχεν αποκτήσει τέκνον, και είχεν ατεκνωθή.

Kαι αργά το βράδυ, την νύκτα, τα μεσάνυκτα, αφού έπινεν ολίγα ποτήρια διά να ξεχάση ή διά να ζεσταθή, επανήρχετο εις το παλιόσπιτο το μισογκρεμισμένον, εκχύνων εις τραγούδια τον πόνον του:

Σοκάκι μου μακρύ-στενό, με την κατεβασιά σου,

κάμε κ’ εμένα γείτονα με την γειτόνισσά σου.

Άλλοτε παραπονούμενος ευθύμως:

Γειτόνισσα, γειτόνισσα, πολυλογού και ψεύτρα,

δεν είπες μια φορά κ’ εσύ, Γιαννιό μου έλα μέσα.

Δημοτικό τραγούδι 

* Ο Όλυμπος κι ο Κίσσαβος, τα δυο βουνά μαλώνουν,

το ποιο να ρίξει την βροχή, το ποιο να ρίξει χιόνι.

Ο Κίσσαβος ρίχνει βροχή κι ο Όλυμπος το χιόνι.

* Λάμπουν τα χιόνια στα βουνά κι ο ήλιος στα λαγκάδια,

λάμπουν και τ’ αλαφρά σπαθιά των Κολοκοτρωναίων,

πόχουν τ’ ασήμια τα πολλά, τις ασημένιες πάλες,

τις πέντε αράδες τα κουμπιά, τις έξι τα τσαπράζια.

οπού δεν καταδέχονται της γης να την πατήσουν.

* Τρεις μέρες κάνουν πόλεμο

τρεις μέρες και τρεις νύχτες

χωρίς ψωμί, χωρίς νερό, χωρίς ύπνο στόματι

χιόνι έτρωγαν, χιόνι έπιναν και τη φωτιά βαστούσαν

William Carlos Williams – Χιονοστρόβιλος

Χιόνι:

χρόνια οργής ακολουθούν

άεργες ώρες που ο αέρας θα τις πάρει.

Ο χιονοστρόβιλος

το βάρος του σωριάζει

όλο και πιο βαθιά, για τρεις μέρες άραγε,

για εξήντα χρόνια; Ιδού τότε

ο ήλιος! Ενας σωρός από

ξανθές νιφάδες γαλανές.

Δέντρα αναμαλλιασμένα διακρίνονται

σε μακριές αλέες

πάνω απ’ την άγρια ερημιά.

Γυρίζει ο άνθρωπος κι αίφνης προβάλλει

το μοναχό του μονοπάτι εκτεινόμενο

πάνω σ’ ολόκληρη τη γη

μτφρ.: Χάρης Ψαρράς

Στίχοι: Λίνα Νικολακοπούλου

Μουσική: Παραδοσιακό

Μου `πε, μάνα, θα `ρχεται

και πέρασαν τα βράδια

Δέντρα φύλλα να `χετε

να παίρνει ο αγέρας χάδια.

Τρένο που τρέχεις γρήγορο

απ’ τον καπνό σου κέρνα

και μ’ ένα μαύρο σίδερο

τα σωθικά μου πέρνα.

Μαύρο χιόνι χιόνισε

και πείνασαν οι πόνοι

βγες καρδιά κανόνισε

να χτυπηθούμε μόνοι.

Μ’ ένα τρένο γρήγορο

την αγάπη μου έχασα

κόσμε του Άδη σύνορο

να θυμάμαι ξέχασα.

Κλείσε πόρτα κλείδωσε

κι ο Θεός ν’ ακούει

μια καρδιά που πλήγωσε

κι άλλον υπακούει.

Μ’ ένα μαύρο σύννεφο

το φεγγάρι μου έχασα

κόσμε του Άδη σύνορο

να θυμάμαι ξέχασα.

Λουλουδάκι μου άγριο

και χρυσό πουκάμισο

πώς θα πέσουμε αύριο

στου καημού την άβυσσο

Μ’ ένα μαύρο σίδερο

τον καθρέφτη μου έσπασα

κόσμε του Άδη σύνορο

να θυμάμαι ξέχασα.