Στον Bob Dylan το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2016
Σε μια μάλλον αιφνιδιαστική κίνηση, η Σουηδική Ακαδημία απένειμε το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2016 στον Αμερικανό τραγουδοποιό Bob Dylan , ο οποίος έγινε ο πρώτος μουσικός που κερδίζει αυτό το βραβείο.
Πρόκειται σίγουρα για ένα από τα πιο αναπάντεχα Νόμπελ Λογοτεχνίας των τελευταίων ετών, αφού το όνομα του Bob Dylan ακουγόταν ελάχιστα ως πιθανού νικητή, σε αντίθεση με συγγραφείς όπως ο Ντον ΝτεΛίλλο και ο Χαρούκι Μουρακάμι που ειδικά τις τελευταίες μέρες ήταν «φαβορί».
«Συγχαρητήρια σε έναν από τον αγαπημένους μου ποιητές, τον Bob Dylan , για το Νόμπελ που του άξιζε σε κάθε περίπτωση», ήταν το μήνυμα που έστειλε μέσω Twitter ο Μπαράκ Ομπάμα, που το 2012 είχε τιμήσει τον Ντίλαν με την υψηλότερη διάκριση που απονέμεται σε έναν πολίτη στις ΗΠΑ.
Το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters. επισημαίνει πως η απόφαση της Σουηδικής Ακαδημίας προκάλεσε έκπληξη,ενώ το Γαλλικό Πρακτορείο σημειώνει πως το όνομα του Bob Dylan επανερχόταν κατά καιρούς στις εικασίες για το Νόμπελ, χωρίς όμως η βράβευσή του να θεωρηθεί ποτέ σοβαρό ενδεχόμενο.
Ο Bob Dylan , 75 ετών, βραβεύθηκε «επειδή δημιούργησε, μέσα στο πλαίσιο της μεγάλης αμερικανικής μουσικής παράδοσης, νέους τρόπους ποιητικής έκφρασης», δήλωσε η γενική γραμματέας της Ακαδημίας Σάρα Ντάνιους. και συμπλήρωσε υπερασπιζόμενη την απόφαση της Σουηδικής Ακαδημίας «Ο Bob Dylan γράφει μια ποίηση για το αυτί, που οφείλει να απαγγέλλεται. Αν σκεφτεί κανείς τους αρχαίους Έλληνες, την Σαπφώ, τον Όμηρο, έγραφαν επίσης ποίηση που μιλιέται, κατά προτίμηση με όργανα».
Ο εκπρόσωπος του Dylan , ο , αρνήθηκε να κάνει αμέσως σχόλιο για τη βράβευση, επικαλούμενος ότι, όταν ανακοινώθηκε το βραβείο, στο Λος Άντζελες ήταν 3 το πρωί.
Να σημειωθεί ότι οι διαβουλεύσεις της επιτροπής του Νόμπελ παραμένουν μυστικές για 50 χρόνια.
Η βράβευση ενός «μενεστρέλου» επαναφέρει στην επικαιρότητα ένα κρίσιμο ερώτημα: λογοτέχνης είναι μόνο αυτός που γράφει βιβλία; Το ερώτημα είναι τόσο παλιό όσο και η λογοτεχνία, αλλά παραμένει πάντα ακανθώδες.
Ο Bob Dylan έχει εκδώσει μόλις ένα μυθιστόρημα, την πειραματική πεζή πρόζα «Ταραντούλα». Οι στίχοι ορισμένων τραγουδιών του, όπως του Man gave names to all the animals, του Forever young και του If not for you, έχουν χρησιμοποιηθεί ως κείμενα για παιδικά εικονογραφημένα βιβλία. Ο πρώτος τόμος της αυτοβιογραφίας του Χρονικά (2004) γνώρισε τεράστια επιτυχία και πούλησε περισσότερα από 500.000 αντίτυπα στις ΗΠΑ.
Το να παίζει κανείς με τη γλώσσα, να προκαλεί αισθήματα με τις λέξεις –κάτι που ασφαλώς κάνει ο Bob Dylan – είναι λογοτεχνία, υποστηρίζουν εκείνοι που υπερασπίζονται την επιλογή της Σουηδικής Ακαδημίας.
Ωστόσο στη διάρκεια των ετών δεν ήταν όλοι σύμφωνοι πως ο Bob Dylan είναι ένας πρώτης τάξεως ποιητής. Ο μυθιστοριογράφος Νόρμαν Μέιλερ είχε πει: «Αν ο Bob Dylan είναι ποιητής, εγώ είμαι μπασκετμπολίστας».
«Οι καθαρολόγοι και οι γκρινιάρηδες σίγουρα θα φωνάζουν ότι είναι ιεροσυλία, αλλά εγώ είμαι ευτυχής που η λογοτεχνία αναγνωρίζεται και στον Λόγο, με την ποιητική έννοια του όρου αυτού», είπε ο Κογκολέζος συγγραφέας Αλέν Μαμπανκού, εμφανώς «ικανοποιημένος» από το Νόμπελ.
Ο Φιλίπ Μαργκοτέν, εκ των συγγραφέων του βιβλίου «Μπομπ Ντίλαν, Όλα τα τραγούδια», που πούλησε περισσότερα από 100.000 αντίτυπα στη Γαλλία, χαρακτήρισε τον τραγουδοποιό «τον μεγαλύτερο εν ζωή ποιητή της Αμερικής του 20ού αιώνα». Όπως είπε, είναι αδιαμφισβήτητη η λογοτεχνική κουλτούρα του Ντίλαν. «Έχει διαβάσει πολύ Γάλλους ποιητές, ιδίως Ρεμπό αλλά και τον Ουίλιαμ Μπλέικ, από την άλλη πλευρά της Μάγχης. Φυσικά, εμπνεύστηκε από τους ποιητές της γενιάς των Μπητ», εξήγησε.
Ο Robert Allen Zimmerman, όπως είναι το πραγματικό όνομα του Bob Dylan, πάντα ακολουθούσε τον δρόμο της μουσικής ιδιοφυΐας του, επαναστατικής και απρόβλεπτης. Ακόμη και σήμερα, στα 75 του,συνεχίζει να περιφέρει τη φυσαρμόνικα και την κιθάρα του στις τέσσερις γωνιές του πλανήτη για μια περιοδεία με τίτλο «Χωρίς Τέλος». Απόψε πρόκειται να εμφανιστεί στο Λας Βέγκας. Τον Μάιο κυκλοφόρησε το 37ο ηχογραφημένο σε στούντιο άλμπουμ του, το «Fallen Angels», στο οποίο ερμηνεύει αμερικανικά τραγούδια που είχε κάνει δημοφιλή ο Φρανκ Σινάτρα. Στα νιάτα του, όπως και οι περισσότεροι έφηβοι Αμερικανοί, είχε γοητευθεί από το ροκ του Έλβις Πρίσλεϊ και του Τζέρι Λι Λιούις, πριν σχηματίσει το δικό του συγκρότημα. Το 1959, φοιτητής στο πανεπιστήμιο της Μινεάπολης, ανακαλύπτει τους πρωτοπόρους του μπλουζ, της κάντρι και της φολκ: Ρόμπερτ Τζόνσον, Χανκ Ουίλιαμς και κυρίως Γούντι Γκάθρι. Την εποχή εκείνη ήταν που υιοθέτησε το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Bob Dylan.
Εγκατέλειψε τις σπουδές του και το 1961 μετακόμισε στη Νέα Υόρκη για να συμμετάσχει στην εμβρυακή ακόμη μουσική σκηνή του Γκρίνουιτς Βίλατζ. Το πρώτο άλμπουμ του, το 1962, με τίτλο «Bob Dylan» είναι ένα φιάσκο. Έγινε γνωστός το 1963 με το άλμπουμ «The Freewheelin’ Bob Dylan» και τα δύο λαϊκά τραγούδια του διαμαρτυρίας: «Blowin’ in the Wind», ειρηνιστικό τραγούδι που έμελλε να γίνει ένας από τους ύμνους του κινήματος της δεκαετίας του 1960 εναντίον του πολέμου του Βιετνάμ, και «A Hard Rain’s A-Gonna Fall».
Το 1963 συμμετείχε στην Πορεία στην Ουάσινγκτον του Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ.
Στο τέλος της δεκαετίας του 1970 ανακαλύπτει τον χριστιανισμό και απογοητεύει ένα μέρος των θαυμαστών του. Αργότερα είπε πως δεν ακολουθεί καμία οργανωμένη θρησκεία.