Του Σωτήρη ΣΑΛΗ

Η επιλογή του υποκειμένου φιστικιού είναι μία από τις πιο σημαντικές αποφάσεις για την ανάπτυξη της καλλιέργειας, όμως παρά την αύξηση της καλλιέργειας τα τελευταία χρόνια, αρκετές παράμετροι για την επιλογή του υποκειμένου παραμένουν άγνωστες για τους παραγωγούς.   

Η παγκόσμια παραγωγή φιστικιού κυριαρχείται από το Ιράν, με τις ΗΠΑ να είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός στον κόσμο. Η καλλιέργεια έχει επεκταθεί αρκετές χώρες του κόσμου, όπως η Ισπανία, η Ελλάδα, η Τυνησία και η Ιταλία. Τα φιστίκια είναι ανθεκτικά στην ξηρασία και μπορούν να επιβιώσουν σε σκληρά κλίματα. Ωστόσο, τα φιστίκια είναι ευαίσθητα σε ελλείψεις ψευδαργύρου, χαλκού και βορίου, με την απαίτηση σε βόριο να είναι υψηλότερη από οποιαδήποτε καλλιέργεια δέντρων. Το ενδιαφέρον για την φύτευση φιστικιών συνεχίζει να αυξάνεται, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά παγκοσμίως, αλλά πολλοί καλλιεργητές, ακόμα και με μεγάλη εμπειρία στην παραγωγή φιστικιών, μπορεί να μην γνωρίζουν όλα τα βασικά στοιχεία για την επιλογή του υποκειμένου που πρέπει να χρησιμοποιηθεί στην επένδυση τους. Η εμπορική καλλιέργεια φιστικιών αυξάνεται συνεχώς την τελευταία δεκαετία, καθώς η καλλιέργεια μπορεί να αποτελέσει σημαντική πηγή εισοδήματος μακροπρόθεσμα, υπό την προϋπόθεση ότι ο καλλιεργητής έχει πραγματοποιήσει εκτενή έρευνα σχετικά με τις βασικές παραμέτρους της καλλιέργειας.

Η επιλογή του κατάλληλου υποκειμένου είναι από τις πιο σημαντικές αποφάσεις για την ανάπτυξη μίας καλλιέργειας. Υπάρχουν πέντε υποκείμενα φιστικιού που χρησιμοποιούνται στην καλλιέργεια φιστικιού και έχουν μελετηθεί εκτενώς, τρία είδη φιστικιού και δύο υβρίδια, τα οποία είναι: P. terebinthus, P. atlantica, P. και τα δύο υβρίδια Pioneer Gold II (PG II) και UC Berkeley I (UCB I). Όλα έχουν χαρακτηριστικά που τα κάνουν λιγότερο ή περισσότερο κατάλληλα για συγκεκριμένες συνθήκες καλλιέργειας. Η κατανόηση αυτών των διαφορών επιτρέπει την επιλογή του κατάλληλου υποκειμένου. Τα υποκείμενα που χρησιμοποιούνται κυρίως για την καλλιέργεια του φιστικιού και τα κύρια χαρακτηριστικά τους  παρουσιάζονται παρακάτω.  

• PISTACIA TEREBINTHUS 

Παρόλο που το P. terebinthus έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως, τα τελευταία χρόνια η χρήση του έχει ελαττωθεί λόγω της ευαισθησίας στο Verticillium και της δυσκολίας έκπτυξης οφθαλμών συγκριτικά με τα P. atlantica ή P. integerrima. Επίσης, το συγκεκριμένο υποκείμενο δίνει συνήθως λιγότερη ομοιομορφία σε σχέση με τα άλλα υποκείμενα, και αποδίδει λιγότερη ζωηρότητα από τα άλλα υποκείμενα. Όμως, έχει κάποια χαρακτηριστικά που το κάνουν χρήσιμο. Το P. terebinthus είναι το πιο ανθεκτικό στο κρύο. Αναφέρεται ότι δέντρα εμβολιασμένα σε αυτό το υποκείμενο μπορούν να αντέξουν θερμοκρασίες έως -9C χωρίς καμία βλάβη. Επίσης σε έρευνα αναφέρεται ότι καλλιέργεια με P. terebinthus υποκείμενο και ποικιλία Kerman, ήταν το πιο αποτελεσματικό υποκείμενο στην πρόσληψη ψευδαργύρου και χαλκού και σε άλλη έρευνα αποδείχθηκε πως ήταν πιο ανθεκτικό στη σήψη ρίζας λόγω Armillaria συγκριτικά με άλλα υποκείμενα. 

1. PISTACIA ATLANTICA 

Μέχρι την ανακάλυψη ότι το P. integerrima είναι ανθεκτικό στο Verticillium, το P. atlantica ήταν το πιο κοινώς χρησιμοποιούμενο υποκείμενο. Το P. atlantica είναι πιο ανθεκτικό στο κρύο από το P. integerrima και τα δύο υβρίδια αλλά λιγότερο ανθεκτικό από το P. terebinthus. Είναι επίσης ευαίσθητο στο Verticillium και αποδίδει λιγότερη ζωηρότητα από το P. integerrima και τα δύο υβρίδια. Επίσης, εισέρχεται στην παραγωγή ελαφρώς αργότερα από αυτά. Είναι όμως, πιο αποτελεσματικό στην πρόσληψη ψευδαργύρου από τα P. integerrima και UCB I, και λιγότερο αποτελεσματικό στην πρόσληψη χαλκού από το P. terebinthus. 

1. PISTACIA INTEGERRIMA 

Μετά την ανακάλυψη ότι το P. Integerrima είναι ανθεκτικό στο Verticillium, η χρήση του αυξήθηκε ραγδαία. Αποδίδει έντονη ζωηρότητα, οι οφθαλμοί εκπτύσσονται εύκολα και αποδίδει ομοιόμορφο σχηματισμό δέντρου. Είναι όμως το λιγότερο ανθεκτικό στο κρύο και μπορεί να τραυματιστεί από χειμερινούς ή πρώιμους παγετούς, ειδικά αν προκύψουν όταν το δέντρο είναι ακόμα σε νεαρή ηλικία. Έρευνες έχουν δείξει πως έχει ποσοστά ανάπτυξης και πρώιμης παραγωγής ανώτερα από το P. atlantica, αλλά 19,1% χαμηλότερα από το UCB I. Έρευνα για την πρόσληψη θρεπτικών έδειξε ότι είναι λιγότερο αποτελεσματικό στην πρόσληψη βορίου, ψευδαργύρου και χαλκού από το P. atlantica.

• ΥΒΡΙΔΙΑ – UCB1

Από τα υβρίδια που υπάρχουν, μόνο το ένα είναι διαθέσιμο εμπορικά, το UCB1. Το UCB1 είναι το αποτέλεσμα της κλειστής γονιμοποίησης ενός δέντρου με τους ίδιους γονείς. (Γύρη του P. integerrima εισάγεται σε κλειστό θερμοκήπιο που αναπτύσσεται το P. atlantica). Έχει ανώτερη ζωηρότητα από το P. atlantica, και όμοια ή ανώτερη ζωηρότητα από το P. integerrima. Μακροχρόνιες έρευνες, για 13 σχεδόν χρόνια έχουν δείξει, ότι το UCB1 έχει τις καλύτερες αποδόσεις, ακολουθούμενο από το P. atlantica. Το UCB1 είναι μετρίως ανθεκτικό στο Verticillium. Θρεπτικές έρευνες δείχνουν ότι το UCB1 έχει όμοια απορρόφηση βορίου με τα P. atlantica και P. terebinthus, αλλά χαμηλότερη απορρόφηση ψευδαργύρου.

Έρευνα σχετικά με τα κύρια χαρακτηριστικά των υποκειμένων φιστικιού 

Η επιλογή του υποκειμένου για τις περισσότερες καλλιέργειες αποτελεί γενικά τους περιοριστικούς παράγοντες ανάπτυξης μίας καλλιέργειας σε μία συγκεκριμένη τοποθεσία. Παρακάτω παρουσιάζονται έρευνες που έγιναν στα υποκείμενα φιστικιού για πάνω από 13 χρόνια στην Καλιφόρνια των Η.Π.Α.
Ο πίνακας 1 απεικονίζει την σχετική αντοχή στο κρύο σε εμβολιασμένα υποκείμενα έως 2 ετών. Τα δεδομένα αναπτύχθηκαν αφού τα δέντρα υπέστησαν θερμοκρασίες κρύου -15 έως -11 C για 11 βράδια. Σε αυτές τις συνθήκες τα υποκείμενα έδειξαν την αντοχή που παρουσιάζεται στον πίνακα. Τα δέντρα εμβολιασμένα σε Terebinthus είναι πιο ανθεκτικά στο κρύο συγκριτικά με δέντρα εμβολιασμένα σε Atlantica, και ακολουθούνται από δέντρα εμβολιασμένα σε UCB1. Τα φυτά που υπέστησαν ζημιά από παγετό σε όλα τα υποκείμενα ανέκαμψαν εύκολα. Σημειώνεται ότι οι ίδιες θερμοκρασίες δεν είναι τόσο ζημιογόνες σε καλλιέργειες με μεγαλύτερη ηλικία δέντρων, καθώς το υποκείμενο είναι λιγότερο εκτεθειμένο. 

Πίνακας 1. Σχετική αντοχή στο κρύο εμβολιασμένων υποκειμένων 2 ετών. 

Υποκείμενα	Αντοχή στο κρύο
P. terebinthus	****
P. atlantica	***
P. integerrima	*
UCB I	**

**** = Μεγαλύτερη  – * = Μικρότερη 

Ο πίνακας 2 περιλαμβάνει την σχετική αντοχή σε ασθένειες μυκήτων του εδάφους. Έρευνα για το Verticillium έδειξε ότι φυτά εμβολιασμένα σε UCB1 επιβίωσαν με αρκετή επιτυχία σε βαριά μολυσμένο πειραματικό σχέδιο με το μύκητα. Τα δέντρα με UCB1 υποκείμενο ήταν πολύ λιγότερο πιθανόν να μολυνθούν, αλλά σε περίπτωση μόλυνσης, μειώθηκε η ζωηρότητα. Τα δέντρα εμβολιασμένα σε Atlantica ήταν αρκετά εύκολο να μολυνθούν και βίωσαν μείωση ζωηρότητας, απόδοσης και υψηλή θνησιμότητα.  

Πίνακας 2. Σχετική αντοχή σε ασθένειες 

Υποκείμενα	Verticillium	Armillaria	Phytophtora
P. terebinthus		****
P. atlantica	**	**	****
P. integerrima	****	**	**
UCB I	****	****	****

**** = Μεγαλύτερη  – * = Μικρότερη 

Ο πίνακας 3 δείχνει τα αποτελέσματα έρευνας για την αντοχή των υποκειμένων στην αλατότητα. Σε όλα τα υποκείμενα παρατηρήθηκε μείωση της απόδοσης, με το UCB1 να παρουσιάζει την μεγαλύτερη ευαισθησία. Πάντως, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι όλα τα υποκείμενα παρουσιάζουν ευαισθησία στην αλατότητα. 

Πίνακας 3. Σχετική αντοχή στην αλατότητα των υποκείμενων 

Υποκείμενα	Αντοχή στην αλατότητα
P. terebinthus
P. atlantica	****
P. integerrima	*
UCB I	***

**** = Μεγαλύτερη  – * = Μικρότερη 

Ο πίνακας 4 δείχνει την σχετική πρόσληψη μικροστοιχείων. 

Πίνακας 4. Ικανότητα πρόσληψης μικροστοιχείων 

Υποκείμενα	Cl	Na	Zn	B	Cu
P. terebinthus			***	***	****
P. atlantica	***	***	**	**	***
P. integerrima	****	****	*	****	**
UCB I	**	*	*	*	**

**** = Μεγαλύτερη  – * = Μικρότερη 

Όσον αφορά την τελική εμπορεύσιμη απόδοση, τα δέντρα που έχουν εμβολιαστεί σε UCB1 υποκείμενο παράγουν σημαντικά υψηλότερες αποδόσεις, συγκριτικά με δέντρα εμβολιασμένα σε άλλα υποκείμενα, σε όλες τις τοποθεσίες και σε όλες τις χρονιές, σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε για πέντε χρόνια. Κατά μέσο όρο στην πενταετία, τα δέντρα σε UCB1 παρήγαγαν 45,3% μεγαλύτερη εμπορική σοδειά από τα δέντρα που ήταν εμβολιασμένα σε υποκείμενο Atlantica. Η έρευνα αναφερόταν στα πρώτα πέντε χρόνια της οικονομικής παραγωγής. Ωστόσο, δεν παρουσιάστηκαν σημαντικές διαφορές στο μέγεθος ή το βάρος του καρπού στους καρπούς που παράχθηκαν από δέντρα εμβολιασμένα σε όλα τα υποκείμενα. Επίσης, σε ανάλυση των συστάδων ανά δέντρο, τα δέντρα σε UCB1 υποκείμενο παρουσίασαν τα καλύτερα αποτελέσματα, καθώς τα δέντρα παρήγαγαν περισσότερες συστάδες καρπού ανά δέντρο, συγκριτικά με τα δέντρα στα υπόλοιπα υποκείμενα. 

Εν συντομία, τα αποτελέσματα της πολυετούς αυτή έρευνας δείχνουν ότι το υποκείμενο Atlantica είναι το περισσότερο ανθεκτικό στο κρύο, με το αμέσως επόμενο να είναι το UCB1. Το υποκείμενο UCB1 είναι το πιο ανθεκτικό στο Verticillium. Τα δέντρα που εμβολιάζονται σε UCB1 έχουν μεγαλύτερες αποδόσεις, συγκριτικά με δέντρα εμβολιασμένα στα υπόλοιπα υποκείμενα. Στο φυτώριο μας διαθέτουμε μεγάλο απόθεμα σε υποκείμενα φιστικιού UCB1. Για οποιαδήποτε πληροφορία επικοινωνήστε μαζί μας, μέσω της σελίδας μας Hellenic-plants.gr. 

HIGHLIGHTS: 

Σημαντικά μεγαλύτερη απόδοση παραγωγής επιτυγχάνεται με τη χρήση υποκειμένου UCB1. 

To υποκείμενο UCB1 παρουσιάζει μεγάλη ανθεκτικότητα σε ασθένειες, όπως το Verticillium, παρουσιάζει αντοχή στο κρύο, αλλά υστερεί στην πρόσληψη μικροστοιχείων, έναντι των άλλων υποκειμένων. 

Σαλής Σωτήριος 

* Αναδημοσίευση Άρθρου από το περιοδικό “Γεωργία-Κτηνοτροφία” των εκδόσεων “ΑγροΤύπος”