Η Σάρα Σκιναζί ή Ρόζα Εσκενάζυ, όπως ήταν το καλλιτεχνικό της ψευδώνυμο, είναι αναμφίβολα ένας μύθος στο χώρο της παραδοσιακής μουσικής και του πρώιμου ρεμπέτικου τραγουδιού.

Εβραιοπούλα από Σεφαραδίτικη οικογένεια, έκρυβε σε όλη τη ζωή της την πραγματική ηλικία της κι ερωτεύτηκε δυο φορές: την πρώτη ένα νεαρό άντρα, γόνο εύπορης οικογένειας, τον Γιάννη Ζαρντινίδη από τον οποίο απέκτησε τον μοναχογιό της τον Παράσχο. Την δεύτερη ένα επίσης νεαρό άντρα, τον Χρήστο Φιλιππακόπουλο, αξιωματικό της Χωροφυλακής και τριάντα χρόνια νεότερό της. Η καριέρα της υπήρξε πάντα προτεραιότητα στη ζωή της και είναι αλήθεια ότι η μουσική την αποζημίωσε με το παραπάνω, αν συγκρίνει κανείς την πορεία της με άλλες ομότεχνες, όπως η Μαρίκα Φραντζεσκοπούλου.

Η Ρόζα δεν είχε ίσως την αρτιότητα της Μαρίκας αλλά διέθετε μάλλον μεγαλύτερη φλόγα για την διασημότητα και τα χρήματα. Περιφρούρησε το μύθο της ακόμα κι αν χρειάστηκε να εγκαταλείψει κάποια στιγμή τον ανήλικο γιο της ή να σχετιστεί και με Γερμανό αξιωματικό στο διάστημα της Γερμανικής Κατοχής, χωρίς ωστόσο να γίνει ποτέ συνεργάτιδα των κατακτητών. Είναι η πρώτη τραγουδίστρια η οποία υπέγραψε αποκλειστικό συμβόλαιο με δισκογραφική εταιρία και στα χρόνια πριν και αμέσως μετά τον πόλεμο έλυνε κι έδενε στη δισκογραφία.

Την επιρροή της αυτή την χρησιμοποίησε για καλό σκοπό προωθώντας καλλιτέχνες όπως η Μαρίκα Νίνου ή η Στέλλα Χασκήλ. Το πάθος και ο δυναμισμός της την κράτησαν ακμαία ακόμα και όταν η πρώτη νιότη είχε χαθεί. Όταν ξεκίνησε το ειδύλλιο με τον νεαρό Φιλιππακόπουλο εκείνη είχε πατήσει ήδη τα εξήντα. Με τις περιοδείες της στην Κωνσταντινούπολη αλλά και στην Αμερική η Ρόζα αναζωογόνησε την καριέρα της.

Στα τέλη του ’60 αναζωπυρώθηκε το ενδιαφέρον της νεολαίας για την πρώιμη δισκογραφία της, ενώ στα μέσα του ’70 η επάνοδος του ρεμπέτικου την τοποθέτησε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Το αστέρι της όμως είχε αρχίσει να δύει αμετάκλητα στον κόσμο της μαγείας και του θεάματος. Παρότι ισχυριζόταν ότι γεννήθηκε μαζί με τον εικοστό αιώνα, στην πραγματικότητα είχε ξεπεράσει τα ογδόντα και λίγο πριν από το 1980 βρέθηκε αντιμέτωπη με το Αλτσχάιμερ.

Η Ρόζα έπρεπε πια να συμφιλιωθεί με το χρόνο και με τον θάνατο. Η Ρόζα έσβησε διπλά ευτυχισμένη. Πρώτα γιατί είχε το Χρήστο δίπλα της κ’ ύστερα γιατί το αλτσχάιμερ τη βοήθησε να μην αντιλαμβάνεται ιδιαίτερα καλά την κατάστασή της. Ίσως ο δεύτερος λόγος να ήταν ευεργετικός γι αυτήν, πιθανότατα να την απέτρεψε από την κατάθλιψη.

Άφησε τη ζωή και την τέχνη της που τόσο αγάπησε στις 2 Δεκεμβρίου 1980.Ο τάφος της βρίσκεται στο Στόμιο του Δήμου Ξυλoκάστρου – Ευρωστίνης.Εκεί τη μετέφερε, για την οριστική της κατοικία, ο Χρήστος. Δύο χρόνια μετά το θάνατό της, ο Κώστας Χατζηδουλής, ασχολήθηκε με τη βιογραφία της Ρόζας Εσκενάζη, που εκδόθηκε με προλόγους των Γιάννη Καψή και Βασίλη Τσιτσάνη, από τις Εκδόσεις Κάκτος.

Μόλις το 2008 μπήκε σταυρός στον τάφο της, από τον έρανο και την εκδήλωση που διοργάνωσε προς τιμή της ο εξωραϊστικός σύλλογος του Στομίου, με κείμενο επί του οριζοντίου σημείου: “ΡΟΖΑ ΕΣΚΕΝΑΖΥ” και επί του καθέτου: “Καλλιτέχνις”.