Μερσέντες Σόσα: Η φωνή όσων δεν είχαν φωνή!

Μερσέντες Σόσα: Η φωνή όσων δεν είχαν φωνή!

Η Μερσέντες Σόσα, γεννήθηκε στις 9 Ιούλη 1935 στο Σαν Μιγκέλ στα σύνορα της Αργεντινής με τη Βολιβία. «Η Νέγρα» («La Negra») όπως την αποκαλούσαν οι συμπατριώτες της, ήταν η φωνή αλλά και η ψυχή της Λατινικής Αμερικής. Η φωνή όσων δεν είχαν φωνή!

Σε ηλικία μόλις 15 ετών, κερδίζει σε ραδιοφωνικό διαγωνισμό τραγουδιού και υπογράφει το πρώτο της συμβόλαιο για ζωντανές παραστάσεις. Εννιά χρόνια αργότερα ηχογραφεί τον πρώτο της δίσκο, «La Voz de la Zafra» (1959). Η καριέρα της διήρκεσε 4 δεκαετίες και υπήρξε πρέσβειρα της UNICEF.

Τα πρώτα της τραγούδια είναι επηρεασμένα κι εμπνευσμένα απ’ το φολκλόρ, το είδος της μουσικής που συντρόφευε τις εκδηλώσεις των συμπατριωτών της. Από τα μέσα του ’60 η Σόσα, ακολουθεί μια διαφορετική πορεία. Μαζί με άλλους πρωτοπόρους καλλιτέχνες δημιουργεί το Κίνημα «Nueva Cancion» («Νέο Τραγούδι») που σαν χείμαρρος κατακλύζει εκείνα τα χρόνια τη Λατινική Αμερική. Μουσικό, λογοτεχνικό και πολιτικό συνάμα το Κίνημα του «Νέου Τραγουδιού» προάγει ένα τραγούδι διαμαρτυρίας με σαφείς πολιτικές αναφορές και σύγχρονες μουσικές φόρμες.

Το 1967 η Σόσα έκανε περιοδείες στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, με μεγάλη επιτυχία. Συνεργάστηκε με ισπανόφωνους και άλλους διεθνείς καλλιτέχνες.

Το 1979 συνελήφθη από την στρατιωτική χούντα του Χόρχε Βιδέλα και απελευθερώθηκε μόνο έπειτα από διεθνή παρέμβαση. Αυτοεξορίστηκε στο Παρίσι και στη Μαδρίτη, καθώς η μουσική της απαγορεύτηκε στην ίδια της την πατρίδα. O δεύτερός της σύζυγος απεβίωσε το 1978.

Επιστρέφει στην Αργεντινή το 1982 πριν την πτώση της χούντας, η οποία φοβούμενη τη διεθνή κατακραυγή δεν τολμά να την ακουμπήσει. Διοργανώνει συναυλίες οι οποίες μετατρέπονται σε διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας, ηχογραφούνται ζωντανά και μετά την πτώση της χούντας κυκλοφορούν σε δίσκο με τίτλο: «Mercedes Sosa en Argentina».

Κέρδισε Βραβείο λάτιν Γκράμι για το καλύτερο άλμπουμ λαϊκής μουσικής το 2000 («Misa Criolla»), το 2003 («Acústico») και το 2006 («Corazón Libre»). Το άλμπουμ της με τίτλο «Cantora 1» απέσπασε δύο βραβεία στα βραβεία λάτιν Γκράμι του 2009, στην κατηγορία καλύτερο άλμπουμ και καλύτερη συσκευασία για ηχογράφηση.

Η Σόσα υπέφερε από αναπνευστικά προβλήματα και νοσηλεύτηκε στο Μπουένος Άιρες τον Σεπτέμβριο του 2009. Απεβίωσε στις 4 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, από ασθένεια των νεφρών και άφησε έναν γιο από τον πρώτο της γάμο.

Η σορός της εξετέθη σε λαϊκό προσκύνημα στο κτήριο του εθνικού κογκρέσου και κηρύχθηκε από την κυβέρνηση της Αργεντινής τριήμερο εθνικό πένθος. Χιλιάδες ανθρώπων είχαν σχηματίσει ουρές κατά την περίοδο εκείνη, προκειμένου να προσκυνήσουν.

Η Μερσέδες Σόσα θα παραμείνει αθάνατη στις μνήμες όχι μόνο για τα τραγούδια που ερμήνευσε αλλά και για το ότι ήταν πάντοτε η φωνή των κατατρεγμένων όπου γης, η φωνή των ανθρώπων που ενώ έχουν φωνή δεν μπορούν να (εισ)ακουστούν.

Στη μεγάλη επιτυχία της με τίτλο «Gracias a la vida», τραγούδησε:

«Ευχαριστώ τη ζωή που μου έδωσε τόσα πολλά / μου έδωσε το γέλιο και μου έδωσε το κλάμα / ώστε να ξεχωρίζω τη χαρά από τη λύπη / τα δύο υλικά απ’ τα οποία είναι φτιαγμένα τα τραγούδια μου / και το δικό σας τραγούδι που είναι επίσης δικό μου / και το τραγούδι των πάντων που είναι το δικό μου τραγούδι».

Πολύ γνωστά ανεπανάληπτα τραγούδια που έχει ερμηνεύσει η «La Negra» είναι τα : «Cancion con todos», «Alfonsina y el mar», «Gracias a la vida», «Solo le pido a Dios», «Al jardin de la republica», «Duerme negrito» κ.ά. Συνεργάστηκε με μεγάλους καλλιτέχνες, όπως οι Κουβανοί Σίλβιο Ροντρίγκες και Πάμπλο Μιλανές και πολλούς άλλους.

Τη δεκαετία ’80 είχε εμφανιστεί στα Φεστιβάλ της ΚΝΕ και του «Οδηγητή» και συνεργαστεί με Ελληνες καλλιτέχνες και τελευταία με το συγκρότημα «Apurimac», που αποτελείται από Λατινοαμερικάνους και Ελληνες μουσικούς.Το 2001 στο δίσκο των Apurimac «Στις γειτονιές του νότου» ερμηνεύει  στα ελληνικά το ταγκό «Βράχια γυμνά».

Στη χώρα μας εκτός των συναυλιών, η Σόσα συνεργάστηκε με Έλληνες καλλιτέχνες στη δισκογραφία. Με τη Μαρία Φαραντούρη στα «17 Τραγούδια» (1990), όπου ερμήνευσε στα ελληνικά το «Νανούρισμα» σε μουσική Μάνου Χατζιδάκι και ποίηση Φρεντερίκο Γκαρθία Λόρκα.

«Τραγουδώ, γιατί αυτός είναι ο δρόμος μου»

Στη διάρκεια της γεμάτης δημιουργία, συγκινήσεις και αγώνες ζωής της, η κορυφαία ερμηνεύτρια «όργωσε» τον κόσμο, μεταφέροντας το μήνυμα της ελευθερίας, της μουσικής, της αξιοπρέπειας να ζουν οι λαοί χωρίς δυνάστες. «Γυρνώ όλο τον κόσμο και τραγουδώ γιατί μ’ αρέσει να τραγουδώ, γιατί αυτός είναι ο δρόμος μου, γιατί αυτό ξέρω να κάνω καλά», έλεγε. Εξάλλου, για την ίδια «ένας ερμηνευτής δεν είναι μόνο η φωνή. Ενας καλλιτέχνης είναι κάτι παραπάνω από φωνή. Είναι τα όνειρα, είναι η κουλτούρα που έχει. Είναι τα όνειρα της κουλτούρας που έχει».

Με τη μεγάλη κουλτούρα που διέθετε, η Μερσέντες Σόσα κατάφερε να κάνει γνωστούς σε όλη τη Γη τους μοναδικούς ήχους της παραδοσιακής μουσικής της Αργεντινής, αλλά και όλης της Νοτίου Αμερικής: τσακαρέρας και σάμπας, όπως και οι ήχοι του tango και της milonga. H ίδια στήριζε με θέρμη τους νεότερους καλλιτέχνες της πατρίδας της, ενώ ήταν πάντα πρόθυμη να τους «δανείζει» τα δικά της τραγούδια (ηχογράφησε συνολικά 40 άλμπουμ), ώστε το αργεντίνικο φολκόρ να φτάσει και στις νεότερες γενιές μέσα από πιο σύγχρονα ακούσματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο τελευταίο της διπλό άλμπουμ με τίτλο «Cantora», συνεργάστηκε με ονόματα, όπως η Σακίρα, ο Φίτο Πάες, ο διάσημος στην Αργεντινή Τσάρλι Γκαρσία, ο Χόρχε Ντρέξλερ, ο Ισπανός Χοακίν Σαβίνα και πολλοί ακόμα.

Google+ Linkedin