Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΦΙΛΛΙΠΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΦΙΛΛΙΠΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Του Σωτήρη ΣΑΛΗ

O πρώτος βασιλιάς της αρχαίας Μακεδονίας που κατόρθωσε να οργανώσει και να ισχυροποιήσει σε μεγάλο βαθμό το κράτος του ήταν ο Φίλλιπος ο Β, ο πατέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου. O Φίλλιπος εφάρμοσε μια εμπνευσμένη πολιτική στον αγροτικό τομέα επιδιώκοντας να δώσει νέες βάσεις σε μια οικονομία που βασιζόταν στην εκμετάλλευση των φυσικών πόρων του βασιλείου. Μιας οικονομίας κατά βάση αγροτικής.

Συγκεκριμένα, κατόπιν προσωπικού ενδιαφέροντος του βασιλιά,επιχειρήθηκε η αποξήρανση των ελών σε ολόκληρη τη Μακεδονική επικράτεια και η μετατροπή των δασικών εκτάσεων σε καλλιεργήσιμες, γεγονός που πρόσθεσε νέες εκτάσεις για γεωργική χρήση. Ακόμη έγιναν προσπάθειες για τον έλεγχο των υδάτων των ποταμών και την αποτροπή των πλημμυρών του Αξιού, του Αλιάκμονα και του Λουδία μέσω ειδικών προστατευτικών και αρδευτικών έργων για την αποφυγή πλημμυρών των παραποτάμιων καλλιεργειών.

Ανάλογα έργα έγιναν και στην εύφορη περιοχή του Στρυμόνα όπου κυρίως καλλιεργούνταν σιτηρά. Επίσης σε πολλά μέρη συστηματοποιήθηκε η αμπελοκαλλιέργεια με πολύ μεγάλη επιτυχία.
Η εδαφική επέκταση του Μακεδονικού βασιλείου ,αποτέλεσμα των συνεχών στρατιωτικών και πολιτικών επιτυχιών του Φιλλίπου, πρόσθεσε νέα εδάφη και κατ΄επέκταση νέες καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Πολλές από αυτές τις περιοχές μοιράστηκαν σε Μακεδόνες ευγενείς, τους λεγόμενους //εταίρους// , ενώ σε κάποιες περιοχές επιβλήθηκε φόρος 10% επί της γεωργικής παραγωγής , η λεγόμενη //δεκάτη// .

Επί πλέον ο βασιλιάς έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας , ενθαρρύνοντας ομάδες κτηνοτρόφων να εγκατασταθούν σε οργανωμένες κοινότητες , παραχωρώντας τη χρήση, αλλά όχι την ιδιοκτησία, εκτάσεων της βασιλικής γης προκειμένου να οργανωθούν καλύτερα οι κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Έτσι η αλλαγή από τη νομαδική, ποιμενική σε μια πιο οργανωμένη αγροτική ζωή ισχυροποίησε σε μεγάλο βαθμό την αγροτική οικονομία του Μακεδονικού κράτους.

Άξιος συνεχιστής της πολιτικής του Φιλλίπου αποδείχτηκε ο Αλέξανδρος.

Ακολούθησε την αγροτική πολιτική του πατέρα του, διαμοιράζοντας τα νέα κατεκτημένα εδάφη του βασιλείου τη λεγόμενη // δορύκτητη γη // στους Μακεδόνες ευγενείς άλλοτε δωρίζοντας και άλλοτε ενοικιάζοντας καλλιεργήσιμες εκτάσεις.

Οι αγρότες που κατοικούσαν στις περιοχές της Θράκης, της Παιονίας και της Ιλλυρίας , κατόπιν προτροπής του Αλεξάνδρου, εντατικοποίησαν την ενασχόλησή τους με τη γεωργία και υποχρεώθηκαν να καταβάλλουν τον ειδικό φόρο 10% επί της παραγωγής, τη //δεκάτη//.

Ακόμη επεκτείνοντας το κράτος προς τα Βαλκάνια έδωσε τέλος στις ενδοφυλετικές διαμάχες των κατοίκων των περιοχών αυτών και ίδρυσε πόλεις και οργανωμένες αγροτικές κοινότητες δίνοντας νέα ώθηση για την ανάπτυξη της γεωργίας και του εμπορίου.

Η εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ανατολή (334-323 π.Χ.) επέφερε κοσμογονικές αλλαγές στην οικονομία του αρχαίου κόσμου, η οποία μέχρι την Ελληνιστική εποχή, βασιζόταν στον αγροτικό τομέα.

Ο Αλέξανδρος κατόρθωσε,με το πολύπλευρο έργο του, να καταστήσει προσιτές τις αχανείς και απέραντες εκτάσεις της Ανατολής στο Ελληνικό εμπόριο θέτοντας έτσι νέες βάσεις για την ανάπτυξη του τότε γνωστού κόσμου. Μέσα σε λίγα χρόνια δημιουργήθηκαν νέες αγορές και νέα προϊόντα όπως βαμβάκι, λινάρι, ρύζι, μπαχαρικά, πιπέρι, αρώματα και άλλα προϊόντα εισήχθησαν στον Ελλαδικό χώρο και κατ επέκταση και στο δυτικό χώρο από τις χώρες της Ανατολής.
O Mέγας Αλέξανδρος, καθ όλη τη διάρκεια της εκστρατείας του στην Ανατολή, από όποιο μέρος και αν περνούσε, έδειχνε μεγάλο ενδιαφέρον για την οργάνωση και τη βελτίωση της ποιότητα ζωής των κατοίκων καθώς και για την ανάπτυξη της γεωργίας.

Το 323 π.Χ., κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Βαβυλώνα, ο Αλέξανδρος μελέτησε με το τεχνικό του επιτελείο το αρδευτικό σύστημα της περιοχής και διαπίστωσε, σύμφωνα με τις υποδείξεις των ντόπιων, πως υπήρχε τεράστιο πρόβλημα την περίοδο του καλοκαιριού όταν έλιωναν τα χιόνια στα βουνά της Αρμενίας, με αποτέλεσμα η μεγάλη αύξηση του όγκου του νερού του ποταμού Ευφράτη να δημιουργεί μεγάλες πλημμύρες με αποτέλεσμα την καταστροφή των καλλιεργειών.
Ο Αλέξανδρος ανέθεσε στο τεχνικό του επιτελείο την κατασκευή εκτεταμένων αρδευτικών έργων φτιάχνοντας ένα δίκτυο διωρύγων κατά μήκος του Ευφράτη με το οποίο τα νερά του ποταμού διοχετεύονταν ομαλά στις καλλιέργειες.Με αυτό τον τρόπο αποτράπηκαν στο μέλλον οι πλημμύρες και δόθηκε νέα ώθηση στην ανάπτυξη της γεωργίας στην ευρύτερη περιοχή.

Τελειώνοντας αξίζει ίσως να αναλογιστούμε η να προβληματιστούμε λίγο για τον τρόπο υλοποίησης ανάλογων έργων υποδομής στη σύγχρονη κοινωνία μας .

Αφορμή για αυτό το σκεπτικό το μεγάλο αρδευτικό έργο στην περιοχή της Κορινθίας , το φράγμα του Ασωπού. Ξεκίνησε το 1900 (δείτε ΕΔΩ απόσπασμα από την εφημερίδα ΕΜΠΡΌΣ (Αθηναϊκή) στις 20-2-1900) και δεν έχει ολοκληρωθεί ούτε μετά από 100 χρόνια.

Όσο νωρίτερα υλοποιούνται τέτοια έργα υποδομών τόσο πιο γρήγορα θα αποτραπεί η ερημοποίηση της υπαίθρου με οδυνηρά αποτελέσματα για όλους.

Google+ Linkedin