Άγγελος Σικελιανός: Ο μεγάλος λυρικός

Ο Άγγελος Σικελιανός υπήρξε ένας από τους κορυφαίους Έλληνες ποιητές του 20ου αιώνα, αλλά και ο εμπνευστής της «Δελφικής Ιδέας»,αν και τελικά παρέμεινε ένα απραγματοποίητο όραμα, με την έννοια ότι δεν κατέληξε στη σύσταση ενός μόνιμου διεθνούς φορέα.

Γεννήθηκε στις 15 Μαρτίου του 1884 στη Λευκάδα, όπου πέρασε και τα παιδικά του χρόνια. Με την έλευση του νέου αιώνα, το 1900, αποφοίτησε από το Γυμνάσιο και εγγράφεται στη Νομική του πανεπιστημίου Αθηνών, σπουδές τις οποίες όμως δεν ολοκληρώνει ποτέ. Από νωρίς μελέτησε Όμηρο, Πίνδαρο, Ορφικούς και Πυθαγόρειους, λυρικούς ποιητές, προσωκρατικούς φιλοσόφους, Πλάτωνα, Αισχύλο, την Αγία Γραφή αλλά και τους ξένους λογοτέχνες. Ο νεαρός Άγγελος ταξιδεύει πολύ και στρέφεται από νωρίς στην ποίηση και το θέατρο.

Το 1907 παντρεύεται με την Αμερικανίδα Eva Palmer στην Αμερική και το επόμενο έτος μετακομίζουν στην Αθήνα. Η Palmer στο μέλλον θα στηρίξει τον ποιητή τόσο ψυχολογικά όσο και οικονομικά, βοηθώντας τον στην υλοποίηση της Δελφικής Ιδέας, η οποία είχε παγκόσμια απήχηση. 

Το ζευγάρι αγαπά τη φύση και την αρχαία ελληνική ιστορία και κατά καιρούς μένουν σε Λευκάδα,Σαλαμίνα, Κηφισιά,Δελφούς και για 20 χρόνια στην περιοχή του Ξυλοκάστρου (Συκιά Κορινθίας),όπου το πέρασμά του άφησε εκτός από πολλές μνήμες μιας παραμυθένιας ζωής και μιας ξεχωριστής παρουσίας το ιδιότυπο σπίτι “βίλα Σικελιανού” ,βασισμένο σε σχέδια του ίδιου του ποιητή.

Ο Νίκος Καζαντζάκης και ο Άγγελος Σικελιανός

Το 1915 ο «αλαφροΐσκιωτος» ποιητής φιλοξενεί εκεί τον Καζαντζάκη, ο οποίος σημειώνει στο ημερολόγιό του: «Μέναμε οι δυο σ’ ένα εξοχικό σπίτι, μέσα σε πευκώνα, στην άκρα της θάλασσας. Διαβάζαμε Ντάντε και Παλαιά Διαθήκη και Όμηρο, μου απάγγελνε με τη βροντερή φωνή του στίχους δικούς του, κάναμε μακρινούς περιπάτους. Γκρεμίζαμε και δημιουργούσαμε τον κόσμο, ήμασταν κι οι δυο σίγουροι πως η ψυχή είναι παντοδύναμη. Μονάχα που εκείνος νόμιζε πως η ψυχή η δική του, εγώ πως η ψυχή του ανθρώπου».

Η αρχή του τέλους για την “βίλα Σικελιανού” ήταν το 1930, όταν, λόγω των σοβαρών οικονομικών προβλημάτων που αντιμετώπιζε το ζευγάρι, το οίκημα βγήκε σε πλειστηριασμό και πέρασε στην ιδιοκτησία του Μαντζούφα, καθηγητή της Οικονομικής Σχολής Αθηνών και τον γαμπρό του Ιωάννη Μεταξά.

Η μονοκατοικία μετατράπηκε κατά τη διάρκεια της Κατοχής σε αρχηγείο των Ιταλών και των Γερμανών, ενώ ο εμφύλιος το βρήκε στα χέρια των ανταρτών. Λίγα χρόνια αργότερα, το οίκημα πέρασε στα χέρια των Σπύρου και Χαράλαμπου Τυπάλδου, Από το 1989  χαρακτηρίζεται ως σημαντικό μνημείο της νεότερης πολιτιστικής κληρονομίας της χώρας και προστατεύεται από τη σχετική νομοθεσία.

O Σικελιανός το 1909 δημοσίευσε την πρώτη του ποιητική συλλογή Αλαφροΐσκιωτος, η οποία προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση στους φιλολογικούς κύκλους, αναγνωριζόμενη ως έργο σταθμός στην ιστορία των νεοελληνικών γραμμάτων. Τα επόμενα χρόνια προχωρά στην έκδοση των τεσσάρων τόμων της ποιητικής συλλογής Πρόλογος στη Ζωή: Η Συνείδηση της Γης μου (1915), Η Συνείδηση της Φυλής μου (1915), Η Συνείδηση της Γυναίκας (1916) και Η Συνείδηση της Πίστης (1917). Ακολουθούν ακόμα τα χαρακτηριστικά ποιήματα Το Πάσχα των Ελλήνων και Μήτηρ Θεού, της περιόδου 1917 – 1920 καθώς και διάφορες συνεργασίες του με λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής.

Ο Σεφέρης τον αποκάλεσε «Άρχοντα της λαλιάς μας». ο Παλαμάς τον θεωρούσε περισσότερο φιλόσοφο παρά ποιητή.Ο Άγγελος Σικελιανός ήταν 5 φορές υποψήφιος για το Νόμπελ Λογοτεχνίας, ωστόσο δεν κατάφερε ποτέ να το αποκτήσει. Με τον πληθωρικό του λόγο και τον ιδιαίτερο λυρισμό, ο ποιητής κατεβάζει στη γη τις αιώνιες ιδέες. Προς το τέλος της ζωής του πάλευε με τη φτώχεια και τις αρρώστιες. Στις 4 Ιουνίου 1951 από λάθος της οικιακής βοηθού του αντί για το φάρμακό του ήπιε απολυμαντικό, με αποτέλεσμα να υποστεί σοβαρά εγκαύματα στα αναπνευστικά του όργανα. Στις 19 Ιουνίου 1951 άφησε την τελευταία του πνοή στην κλινική «Η Παμμακάριστος» της Αθήνας.

“Τώρα η Ελλάδα άδειασε…» είχε πει ο Καζαντζάκης μετά το θάνατο του Σικελιανού.

Google+ Linkedin