Σκληρό «χαστούκι» της Κομισιόν για το ΣΔΙΤ Πελοποννήσου
Παρά τις επίσημες δηλώσεις ότι το ΣΔΙΤ της Περιφέρειας Πελοποννήσου για την διαχείριση των απορριμμάτων είναι στο «παρά ένα», η πραγματικότητα μάλλον απέχει από την ειδυλλιακή εικόνα που παρουσίασε πρόσφατα ο Περιφερειάρχης Παναγιώτης Νίκας,αλλά και πέρυσι τον Οκτώβρη στη Βουλή ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης,όταν διαβεβαίωνε ότι το έργο θα ξεκινήσει τον Ιούλιο.
Όπως αποκαλύπτει το economix.gr και η ελληνική EURACTIV, η Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εκφράζει δεκάδες επιφυλάξεις, διαφωνίες, ερωτηματικά και προβληματισμούς, ζητώντας διευκρινίσεις ή ακόμη και απόσυρση του φακέλου χρηματοδότησης!
Η επιστολή της Κομισιόν που αμφισβητεί το έργο μάλλον ξάφνιασε τους Έλληνες ιθύνοντες που δεν ήταν προετοιμασμένοι για τόσο αρνητικό κλίμα και τόσες επισημάνσεις…
Το εύρος των παρατηρήσεων της Κομισιόν στον φάκελο έργου που κατατέθηκε προς έγκριση αποτελεί ηχηρό χαστούκι στην ελληνική πλευρά, καθώς η 14σέλιδη επιστολή των Βρυξελλών αποδομεί σε δεκάδες σημεία την πρόταση, ζητά διευκρινίσεις για απίθανα λάθη ή παραλείψεις, θέτει θέματα νομιμότητας και βάζει ουσιαστικά υπό αναθεώρηση το σύνολο του σχεδιασμού για το έργο – ίσως ακόμη και για τον συνολικό εθνικό σχεδιασμό διαχείρισης αποβλήτων που είναι υπό αναθεώρηση και η κυβέρνηση ετοιμάζεται να παρουσιάσει.
Η Κομισιόν στην επιστολή της σημειώνει ότι «θα θέλαμε να ζητήσουμε πρόσθετες διευκρινίσεις και αναθεώρηση της αίτησης του έργου σε σχέση με»:
Δεν παρέχονται αξιόπιστα στοιχεία που να τεκμηριώνουν ότι το έργο είναι οικονομικά βιώσιμο.
Δεν συμπεριλήφθηκε το επενδυτικό κόστος των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας με βιοαέριο που αναφέρονται στο έργο. «Το κόστος λειτουργίας και συντήρησής τους είναι επίσης ασαφές (και πιθανώς λείπει)», σχολιάζει η Κομισιόν.
Δεν προκύπτει με σαφήνεια τι ακριβώς περιλαμβάνουν οι τρεις «Μεταβατικές Μονάδες Διαχείρισης» που αναφέρονται στο έργο, καθώς και ποιο είναι το κόστος λειτουργίας και συντήρησής τους, με αποτέλεσμα η Επιτροπή να αμφισβητεί την καταλληλότητά τους.
Δεν υπάρχει ανάλυση εναλλακτικών επιλογών.
Δεν παρέχονται λεπτομερείς τεχνικοί και χρηματοοικονομικοί υπολογισμοί με επεξηγήσεις των στρατηγικών επιλογών συγκεντρωτικής –έναντι της αποκεντρωμένης– διαχείρισης απορριμμάτων, με συνέπεια «να μην μπορεί να επιβεβαιωθεί ότι επελέγη η βέλτιστη στρατηγική επιλογή».
● Κρίνεται «υπερ-αισιόδοξη» η υπόθεση της Περιφέρειας Πελοποννήσου ότι το 15% των σύμμεικτων απορριμμάτων θα ανακτάται προς ανακύκλωση από τις Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων. Σε όλη την Ευρώπη, στις αντίστοιχες Μονάδες παρατηρούνται χαμηλότερα ποσοστά ανακύκλωσης, καθώς τα προς επαναχρησιμοποίηση υλικά που προέρχονται από σύμμεικτα απορρίμματα είναι «μολυσμένα», δεν μπορούν να ανακυκλωθούν και τελικά καταλήγουν στις χωματερές.
Προβλέπεται ότι το παραγόμενο κομπόστ θα καταλήξει να θαφτεί –και όχι να χρησιμοποιηθεί ως εδαφοβελτιωτικό– λόγω «υψηλού επιπέδου προσμείξεων», καθώς θα προέρχεται από σύμμεικτα απορρίμματα και επομένως θα έχει χαμηλή ποιότητα.
● Εντοπίζονται αναντιστοιχίες στο ποσό της εθνικής δαπάνης. Σύμφωνα με το έγγραφο, «υποτίθεται ότι η Περιφέρεια της Πελοποννήσου θα συνεισφέρει το ποσό των 66.529.154,19 ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της επιχορήγησης της Ε.Ε.», όμως στο αίτημα χρηματοδότησης «το ποσό είναι διαφορετικό» και συγκεκριμένα η δημόσια συνεισφορά αναφέρεται σε 63.861.257 ευρώ.
«Η τεκμηρίωση δεν εξηγεί τον τρόπο υπολογισμού του επιπέδου των επιλέξιμων δαπανών, της δημόσιας συνεισφοράς και της επιχορήγησης της Ε.Ε. Δεν είναι επίσης σαφές, εάν το ποσό της δημόσιας συνεισφοράς ήταν γνωστό στο στάδιο του διαγωνισμού ή/και το επίπεδο της αιτήσεως επιχορήγησης αποτελούσε ένα από τα κριτήρια επιλογής του ιδιωτικού εταίρου», αναφέρεται στο ευρωπαϊκό έγγραφο.
Με βάση τα παραπάνω, δημιουργούνται απορίες για το πώς είναι δυνατόν να εστάλη στις Βρυξέλλες ένα αίτημα χρηματοδότησης που στερείται στοιχειώδους τεκμηρίωσης, όπως προκύπτει από την απάντηση της Κομισιόν. Μάλιστα, προκύπτει ότι στο ελληνικό αίτημα υποδηλώθηκε ως «κύριο οικονομικό όφελος» του έργου ο ισχυρισμός ότι θα αυξηθεί η αξία των ακινήτων στις περιοχές όπου θα χωροθετηθούν Μονάδες. Αλλά και για αυτό «δεν υπάρχει αιτιολόγηση», παρατηρεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Και προσθέτει ότι «Επιπλέον, οι υπηρεσίες της Επιτροπής εντόπισαν ορισμένα ζητήματα σχετικά με τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία της ΕΕ, σε σχέση με την περιβαλλοντική τεκμηρίωση και τις κρατικές ενισχύσεις.»
Υψηλόβαθμες αρμόδιες πηγές του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων τόνιζαν στο economix.gr και την Ελληνική EURACTIV ότι προφανώς η επιστολή της DG REGIO θα απαντηθεί αναλυτικά και εγκαίρως. Μάλιστα το εύρος των θεμάτων που θέτει η Κομισιόν έχει οδηγήσει το θέμα σε υψηλό επίπεδο και αναμένεται η συγκρότηση πολύ πιο ισχυρής επιχειρηματολογίας και ομάδας που θα την ετοιμάσει. Ωστόσο αυτό θα χρειαστεί πιθανότατα περισσότερο χρόνο από τους δύο μήνες που δίνει η Κομισιόν στην Ελλάδα για απάντηση, με ενδεχόμενο να ζητήσει η χώρα μας παράταση για να τεκμηριωθεί πλήρως η απάντηση αυτή.
Από την άλλη πλευρά, ο περιφερειάρχης Πελοποννήσου – και καθ’ύλην αρμόδιος – Π. Νίκας σημείωνε δημοσίως πριν λίγες ημέρες ότι «δεν υπάρχει απόφαση της ΕΕ, υπάρχει ένα έγγραφο της ΕΕ… το οποίο θα απαντηθεί από τους τεχνικούς συμβούλους… Ζητεί επιπλέον κάποια πράγματα… Ένα έγγραφο είναι το οποίο θα απαντηθεί σε συνεργασία με την κυβέρνηση. Δεν υπάρχει κίνδυνος από αυτό για τη διαδικασία.»
Η επιστολή της Κομισιόν απευθύνεται στους δύο επικεφαλής των σχετικών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων που υπέβαλλαν την πρόταση: του ΠΕΠ Πελοποννήσου και του ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ (Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη) αλλά κοινοποιείται και σε όλους τους αρμοδίους για τα κοινοτικά κονδύλια στο Υπουργείο Ανάπτυξης. Σημειώνουμε ότι ενώ τα χρήματα προέρχονται από τον προϋπολογισμό του ΥΜΕΠΕΡΑΑ, έχουν εκχωρηθεί επισήμως ως αρμοδιότητα και διαχείριση στο ΠΕΠ Πελοποννήσου.