Να ’τανε το εικοσιένα, να ’ρθει μια βραδιά. Ναι, αλλά ποιο εικοσιένα; Το 1821 ή το 2021;
Να ’τανε το 21, να ’ρθει μια βραδιά. Ο στίχος της Σώτιας Τσώτου σε μουσική Σταύρου Κουγιουμτζή, γίνεται και πάλι επίκαιρος. Ναι, αλλά ποιο 21; Το 1821 ή το 2021; Μπορούμε να δούμε τις διαφορές, ανάμεσα στις δύο διαφορετικές ημερομηνίες; Ή θα συνεχίσουμε να κρίνουμε την εποχή εκείνη με τα βολικά κριτήρια της σημερινής εποχής, αφού αυτά έχουμε, αυτά χρησιμοποιούμε; Θα καταφέρουμε να μπούμε έστω και λίγο στα δεδομένα της εποχής εκείνης ή θα κρίνουμε φυσιογνωμίες της με τις σημερινές μας ιδεοληψίες, φτάνοντας σε ευτράπελες διαπιστώσεις και συμπεράσματα; Δικτάτορας ο Καποδίστριας; Σεξιστής ο Καραϊσκάκης;
Σε λίγο ίσως ζητήσουν κάποιοι να αλλάξει όνομα και το Εθνικό Καποδιστριακό πανεπιστήμιο. Ως Ολυμπιακός αρχίζω και ανησυχώ και για το στάδιο Καραϊσκάκης.
Τα ευτράπελα που συμβαίνουν ανάγκασαν και την κορυφαία ιστορικό μας Μαρία Ευθυμίου να παραιτηθεί από την επιτροπή για τον εορτασμό της επετείου των 200 χρόνων και για μένα αυτό είναι το κορυφαίο γεγονός που θα πρέπει να μας προβληματίσει.
Υπάρχουν όμως κι αυτοί που δεν έχουν λόγο να προβληματιστούν, όπως στο ΚΚΕ για παράδειγμα, αφού έχουν λυμένα όλα τα θέματα με τις στερεοτυπικές και αμετακίνητες ερμηνείες τους και λυμένο επίσης και το ζωνάρι για ταξικό αγώνα ενάντια στον καπιταλισμό και στον… φεουδαρχισμό. Είπαμε τι 1821 τι 2021. Μικρό το διάστημα για να έχουμε εκπλήξεις και αλλαγή θέσεων. Και μια λάμπα καίγεται και την αλλάζεις κάποτε. Αλλά οι θέσεις δεν είναι λάμπα. Και δεν είναι ανάγκη να φωτίζουν όπως αυτή. Τα μάτια συνηθίζουν και στο σκοτάδι. Κατηγορούν μάλιστα την Ευθυμίου για… κοσμοπολιτισμό, κάτι κακό πρέπει να είναι αυτό και να σχετίζεται με τη νέα τάξη πραγμάτων κατά την άποψή τους, και τις γραφικές απόψεις που καλλιέργησε η ιέρεια του εθνοκεντρισμού κ. Λιάνα Κανέλλη.
Στον αντίποδα έχουμε το ντέρμπι εθνολαϊκιστών … εθνομηδενιστών που πλέον γίνεται χωρίς θεατές, όχι λόγω πανδημίας, αλλά λόγω κούρασης.
Κοντά σε όλα αυτά τα ευτράπελα, έχουμε και ομάδες επαναστατημένων και «πολιτικά ορθώς» τοποθετημένων νεαρών που έρχονται να διορθώσουν τη… στρεβλή εικόνα που είχαμε για τους ήρωες και τους αγωνιστές και να τους αποκαθηλώσουν βεβηλώνοντας τα αγάλματά τους.
Ασπρίσαν τα μαλλιά του Γέρου του Μωριά να τα βλέπει αυτά. Κι αν δεν τον βάραινε τόσο μάρμαρο θα είχε κατέβει μόνος του από το άλογο και θα είχε εξαφανιστεί σαν τον Τσόδρα, αφού δεν τον χρειαζόμαστε πια. Τι να τον κάνουμε; Σύμβολο της αστικής τάξης είναι, εθελόδουλος των ξένων που δεν κατάλαβε ποτέ το ταξικό πρόσημο, άλλωστε δεν έχουμε ανάγκη από ήρωες, γιατί αν ξύσεις έναν ήρωα θα βρεις από κάτω έναν μπάτσο. Σας φαίνονται αστεία όλα αυτά; Διαβάστε τι γράφουν στα αγάλματα του Κολοκοτρώνη και θα αλλάξετε γνώμη.
Το μόνο πράγμα που παραμένει ίδιο και το 1821 και το 2021 είναι ο διχασμός και η διχόνοια. Δεν είναι εφεύρεση των τελευταίων χρόνων από τους θιασώτες του «ή εμείς ή αυτοί». Τα θεμέλια του κράτους χτίστηκαν πάνω σε αυτή τη διχόνοια. Και αν μνημονεύεται ο απελευθερωτικός αγώνας για το μεγαλείο του είναι ακριβώς γιατί κατάφερε να επιτύχει το στόχο του παρά τις μεγάλες έχθρες και τη μεγάλη διχόνοια. Σήμερα όμως που κάποιοι είναι έτοιμοι να πάρουν τα όπλα είναι σίγουροι πως μπορούν να επαναλάβουν το ίδιο έπος; Άμ έπος αμ έργον.
Πριν λίγο καιρό έγραψα ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που εκτυλίσσεται στα χρόνια του αγώνα του 1821. Θα κυκλοφορήσει σύντομα. Δεν έχει σημασία τι με ώθησε σε αυτό, θα απαντηθούν όλα στην ώρα τους, εφ’ όοσον θα ενδιαφέρουν και κανένα. Το αναφέρω όμως γιατί θέλω να πω ότι σε αυτό το διάστημα αναγκάστηκα να εντρυφήσω σε κείμενα και πηγές της εποχής εκείνης που παραμένουν ελκυστικά ως αναγνώσματα, αλλά και αρκούντως κατατοπιστικά.
Η πρότασή μου λοιπόν είναι πριν μεταφέρουμε το 1821 στα καθ’ ημάς και πριν το ερμηνεύσουμε με τα δικά μας μέτρα και σταθμά, να μεταφερθούμε εμείς στο 1821. Να ξεχάσουμε λίγο τις διάφορες ερμηνείες περί εθνολαϊκισμού, εθνομηδενισμού, εθνοκεντρισμού, κοσμοπολιτισμού και να διαβάσουμε τις πρωτότυπες πηγές. Κείμενα που γράφτηκαν κατά τη διάρκεια του αγώνα ή και μετά από ανθρώπους που τα είδαν και τα έζησαν οι ίδιοι, αλλά και αρχεία, έγγραφα, τεκμήρια.
Να είστε σίγουροι πως και ελκυστικά έως συναρπαστικά αφηγήματα θα βρείτε, καθώς και εφημερίδες και πλούσιο αρχειακό υλικό ώστε να αποκτήσετε μια εικόνα από το «ρεπορτάζ» της εποχής. Αυτός θα είναι ο δικός μας εορτασμός.
Και για να μη νομίζετε πως βάζω δύσκολα, θα σας δώσω κάποια λινκ που θα σας οδηγήσουν να κατεβάσετε δωρεάν στο αρχείο σας δεκάδες εμβληματικά βιβλία όπως τα απομνημονεύματα του Κασομούλη, την ιστορία της ελληνικής επανάστασης του Σπυρίδωνα Τρικούπη, τα απομνημονεύματα του Φωτάκου, τα απομνημονεύματα του Κολοκοτρώνη ή όλα τα τεύχη της εφημερίδας «ελληνικά χρονικά» που εξέδιδε ο Μάγερ στο Μεσολόγγι. Μια ολόκληρη ηλεκτρονική βιβλιοθήκη που μπορείτε να την πάρετε και στο τάμπλετ, στην παραλία μαζί σας. Γιατί η τεχνολογία, ναι μπορεί να ενώσει το 1821 με το 2021:
Δείτε τα λινκ.
http://repository.library.teimes.gr/xmlui/handle/123456789/2158
