Στις 14 Δεκεμβρίου 1985 η Γουίλμα Μάνκιλερ (Wilma Mankiller) ορκίστηκε ως η πρώτη γυναίκα κύρια αρχηγός (Principal Chief) του Έθνους Τσερόκι στην Οκλαχόμα , καθιστώντας την την πρώτη γυναίκα που ηγήθηκε μεγάλης φυλής ιθαγενών στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών.
Το 1991, επανεξελέγη με σαρωτική νίκη με 83% των ψήφων, μια εντολή που φίμωσε ακόμη και τους πιο σκληρούς επικριτές της. Η φιλοσοφία της ηγεσίας της να παρέχει “εργαλεία αντί για ελεημοσύνες” και να εμπιστεύεται τις κοινότητες να επιλύσουν τα δικά τους προβλήματα, είχε μακροχρόνιο και θετικό αντίκτυπο στο Έθνος Τσερόκι.
Το τρεχούμενο νερό στο Μπελ (Bell, Oklahoma) ήταν το αποτέλεσμα ενός εμβληματικού έργου κατά τη διάρκεια της θητείας της. Οι κάτοικοι του αγροτικού αυτού οικισμού συνεργάστηκαν για να κατασκευάσουν ένα σύστημα ύδρευσης, φέρνοντας καθαρό τρεχούμενο νερό στα σπίτια τους για πρώτη φορά. Αυτό το έργο, που βασίστηκε στην ομαδική δουλειά και την αυτοδιάθεση (την παροχή “εργαλείων αντί για ελεημοσύνες”), ήταν για την Μάνκιλερ το απόλυτο σύμβολο της αναζωογόνησης και της δύναμης του λαού των Τσερόκι να λύνει τα δικά του προβλήματα.
Η Γουίλμα Μάνκιλερ αφιέρωσε τη ζωή της στο έθνος των Τσερόκι και στην επέκταση των δικαιωμάτων των, με κορυφαία στιγμή την αναγκαστική “Πορεία των Δακρύων” (Trail of Tears) , όπου δεν επικεντρώθηκε μόνο στην αποκατάσταση των υλικών ζημιών, αλλά και στην αποκατάσταση του ηθικού, της υπερηφάνειας και της κυριαρχίας της φυλής.
Η επιτυχία της ήταν ακριβώς αυτή: η απόδειξη ότι παρά τις προσπάθειες για εξαφάνιση και αφομοίωση, οι Τσερόκι όχι μόνο επιβίωσαν, αλλά ανέκαμψαν και ευημερούν, παραμένοντας “ακόμα εδώ” ως ένα ζωντανό, αυτοδιοικούμενο έθνος.

Το Έθνος Τσερόκι (Cherokee Nation), με έδρα στο Tahlequah της Οκλαχόμα, είναι σήμερα η μεγαλύτερη αναγνωρισμένη ομοσπονδιακά φυλή στις ΗΠΑ, με πάνω από 450.000 μέλη εγγεγραμμένους πολίτες παγκοσμίως.
Η φράση «Η πιο επαναστατική πράξη είναι απλώς να αρνηθείς να εξαφανιστείς» είναι ένα από τα πιο δυνατά και εμβληματικά ρητά που αποδίδονται στη Γουίλμα Μάνκιλερ.
Είναι κάτι περισσότερο από μια απλή δήλωση. Είναι ένα μανιφέστο ανθεκτικότητας που αντηχεί σε πολλά επίπεδα:

Για τους Ιθαγενείς Λαούς: Συμβολίζει τον αιώνα αγώνα επιβίωσης ενάντια στην αφομοίωση, την καταπίεση και τις προσπάθειες εξάλειψης του πολιτισμού τους. Η ύπαρξή τους σήμερα, η διατήρηση των παραδόσεων και η διεκδίκηση της κυριαρχίας τους είναι από μόνη της μια επαναστατική πράξη.

Για τις Γυναίκες στην Ηγεσία: Αντικατοπτρίζει τον αγώνα ενάντια στην περιθωριοποίηση και την αόρατη εργασία. Η άρνηση να “εξαφανιστεί” σημαίνει τη διεκδίκηση της θέσης στο τραπέζι των αποφάσεων, παρά τις προκαταλήψεις.

Σε Προσωπικό Επίπεδο: Είναι μια υπενθύμιση ότι η διατήρηση της ταυτότητας, της φωνής και της αξιοπρέπειας κάποιου απέναντι σε αντιξοότητες είναι μια πράξη τεράστιας δύναμης.

Το Προεδρικό Μετάλλιο Ελευθερίας που της απενεμήθηκε το 1998 ήταν μια αναγνώριση του σπουδαίου της έργου σε εθνικό επίπεδο στις ΗΠΑ.

Η Γουίλμα Μάνκιλερ απεβίωσε στις 6 Απριλίου 2010, σε ηλικία 64 ετών, μετά από χρόνια μάχης με προβλήματα υγείας με την ίδια ήρεμη δύναμη που έδινε σε όλα τα άλλα.
Η κληρονομιά της παραμένει ζωντανή, εμπνέοντας ανθρώπους τόσο εντός όσο και εκτός του Έθνους Τσερόκι.