*του Αντώνη Παπαϊωάννου,

Αγαπητοί φίλοι γεια σας. Μια νέα στήλη από σήμερα θα είναι κοντά σας… με καβάντζες που έχουμε στην άκρη και θα τις φέρουμε στο κέντρο του ενδιαφέροντος με θέματα που αφορούν κυρίως στον πολιτισμό και τη λειτουργία του, αλλά και πολιτιστικά θέματα από την ιστορία της περιοχής μας.

Η κρίση που δημιούργησε η πανδημία και ένα 800άρι για την ενίσχυση του πληττόμενου εισοδήματος των εργαζόμενων στην τέχνη, ανέδειξε μια μεγάλη συζήτηση γύρω από το ποιος είναι καλλιτέχνης, πώς αποδεικνύεται αυτό χωρίς ένσημα, ποιος δικαιούται ενίσχυση, πόσο πιο χρήσιμος είναι ο καλλιτέχνης στην κοινωνία από έναν μαραγκό ας πούμε και άλλα σοβαρά ή ευτράπελα.

Έτσι προκλήθηκε ένας καταιγισμός ανακοινώσεων με διεκδικήσεις διαφόρων σωματείων με λογικά, αλλά και παράλογα, ατεκμηρίωτα έως και γλαφυρά αιτήματα και πολλές φορές με στόχο την προώθηση κομματικών θέσεων. Λειτούργησε το «τώρα που βρήκαμε παπά να θάψουμε πέντε έξι»

Αν καταφέρουμε και φύγουμε από τη συζήτηση από το 800άρι ή από την υπεροψία των  καλλιτεχνών σε σχέση με άλλους κλάδους εργαζόμενων, ο κορωνοϊός είναι μια ευκαιρία να επανατοποθετήσουμε σε νέες βάσεις το θέμα της λειτουργίας των πολιτιστικών φορέων, θεσμών και σχημάτων.

Πρώτα από όλα να τονίσουμε την ανάγκη τήρησης το επόμενο διάστημα των πρωτοκόλλων ασφαλείας, χωρίς εκπτώσεις και εξυπνάδες, γιατί εκτός από την προστασία του οράματος του καλλιτέχνη, ύψιστη εκδήλωση πολιτισμού είναι η προστασία της ζωής.

Χρειάζεται ένας εθνικός διάλογος μεταξύ πολιτιστικών και πολιτικών φορέων και καλλιτεχνών με θέματα, όπως:

Η εξυγίανση της λειτουργίας των καλλιτεχνικών σχημάτων με την τήρηση της νομιμότητας σε ότι αφορά εισφορές και αμοιβές, ώστε να έχουμε μια σαφή εικόνα των παραστάσεων και των εκδηλώσεων που μπορεί να χρηματοδοτήσει η αγορά για εξασφαλίζοντας το εισόδημα των καλλιτεχνών.  Και να ξέρουμε και πόσες πριν από το ποιες μπορεί να χρηματοδοτήσει μέσω επιχορηγήσεων η πολιτεία. Δεν μπορεί πλέον η βιωσιμότητα να εξασφαλίζεται με τη δωρεάν και μαύρη εργασία.

Συζήτηση για τα οπτικοακουστικά με στόχο την προσέλκυση ελληνικού κοινού αλλά και την προσαρμογή στα παγκόσμια δεδομένα που δημιουργεί η ψηφιακή επανάσταση στον τομέα αυτό.

Συζήτηση για το μέλλον και την ανωτατοποίηση της Καλλιτεχνικής εκπαίδευσης και διευθέτηση του σημερινού τοπίου για την αποφυγή ενός εμφυλίου που έχει ξεσπάσει με την ισοτιμία των πτυχίων ανάμεσα στους απόφοιτους καλλιτεχνικής εκπαίδευσης και θεωρητικής πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.

Η επιτάχυνση της λύσης των πνευματικών δικαιωμάτων που κρατούν εγκλωβισμένους πάνω από 10. 000 δημιουργούς με τεράστια απώλεια τα 2 τελευταία χρόνια των δικαιωμάτων, με το νομικό παράδοξο της ΕΥΕΔ και τη δυσοίωνη προοπτική να λυθούν από ένα φορέα που δημιουργείται πλέον στα αναχρονιστικά πρότυπα της ΑΕΠΙ και καταλήγει συχνά ως εργαλείο κομματικής αντιπαράθεσης.

Να ανοίξει η συζήτηση για πρόσβαση στη διεθνή τεχνογνωσία, ψηφιοποίηση και εκσυγχρονισμό των πνευματικών δικαιωμάτων.

Κυρίως πρέπει να ενεργοποιηθούν και πάλι θεσμοί που δημιουργήθηκαν στο παρελθόν και πλέον υπολειτουργούν.

Σε ένα έτος που εορτάζεται ως έτος Μελίνας Μερκούρη δεν μπορεί η «Ελευσίνα πολιτιστική πρωτεύουσα» να κινείται ανάμεσα στην αδιαφάνεια ή την αφάνεια, ούτε να είναι ενεργά μόνο τα μισά ΔΗΠΕΘΕ τα οποία πρέπει να γίνουν και πάλι δυναμικοί φορείς πολιτιστικής αποκέντρωσης, όχι μόνο για το θέατρο, αλλά και γενικότερα για την καλλιτεχνική δημιουργία στην περιφέρεια.
Θεσμοί που ίδρυσε η Μελίνα και που, όπως το ΕΣΥ αποδείχτηκε σωτήριο για την προστασία της υγείας στην κρίση, θα μπορούσαν επίσης να αποδειχτούν ωφέλιμοι για την προστασία του πολιτισμού.

Στο σημείο αυτό πρέπει να δούμε και την αναδιάρθρωση του πλαισίου επιλογής καλλιτεχνικών διευθυντών στους κρατικούς και ημικρατικούς φορείς, με θεσπισμένα κριτήρια για τη χρηστή διαχείριση και λειτουργία των πολιτιστικών φορέων από άξιους και όχι αρεστούς.

Τέλος, θα πρέπει να επιστρέψει ο Κοινωνικός Πολιτισμός με δράσεις που θα συμβάλλουν να ανακτηθεί ένα σημαντικό εισόδημα που χάθηκε από τα εισιτήρια εργατικής Εστίας και ΟΓΑ για παραστάσεις, αγορά βιβλίων κλπ.

Για να λειτουργήσουν όλα αυτά, χρειάζεται ψυχραιμία, καταβύθιση στο πολιτιστικό αποθεματικό της χώρας, γνώση και αξιολόγηση, αποφυγή ιδεοληπτικών προσεγγίσεων και κομματικής διχαστικής γλώσσας και ακραίας αντιπαράθεσης, γιατί για να κάνουμε πολιτισμό, πρέπει να μιλάμε… πολιτισμένα!

* Ο Αντώνης Παπαϊωάννου είναι στιχουργός, θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος και εργάστηκε πολλά χρόνια στη διαφήμιση και τις εκδόσεις.