Κείμενο: Αργυρώ Μποζώνη
* Αναδημοσίευση από elculture.gr

Η περίοδος που διακόπηκε βίαια από την πανδημία του κορονοϊού ήταν από τις πιο δημιουργικές για τον Μίνω Μάτσα. Έχοντας γράψει μουσική για την Τερέζ Ρακέν, τον Οιδίποδα Τύραννο, Του Κουτρούλη ο Γάμος και τον Μακμπέθ στο θέατρο, τη Φαντασία, την Πράσινη Θάλασσα και την Ευτυχία στον κινηματογράφο, χρειαζόταν χρόνο για ανασυγκρότηση και για να οργανώσει για τους επόμενους μήνες γραψίματα και ενορχηστρώσεις για μια μεγάλη συναυλία στο Ηρώδειο που προφανώς υπό αυτές τις συνθήκες είναι σχεδόν αδύνατον να πραγματοποιηθεί. Η προσωπική παύση που είχε προγραμματίσει έγινε «υποχρεωτική» και ο ίδιος πιστεύει ότι η αβεβαιότητα που βιώνουμε δεν είναι υπαρξιακή, αλλά ρεαλιστική, αφορά τον αν θα είμαστε ζωντανοί. «Προφανώς η κατάσταση  που βιώσαμε και βιώνουμε είναι πρωτοφανής. Αυτή τη στιγμή είναι νωρίς για να δούμε τις επιπτώσεις του υποχρεωτικού εγκλεισμού και της απόστασης μεταξύ των ανθρώπων. Τις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες που έπονται. Αν αυτό δεν είναι πόλεμος δεν ξέρω τι είναι», λέει.

Εξαιτίας των συνθηκών «συναντηθήκαμε» με τον τρόπο που υπαγορεύει η εποχή. Αν το γραπτό, όπως έλεγαν παλιά οι καθηγητές μας, είναι ένας καθρέφτης ακόμα και του χαρακτήρα μας, η επικοινωνία και συζήτηση με έναν από τους πιο ταλαντούχους συνθέτες της γενιάς του, τον Μίνω Μάτσα, ήταν αβίαστη, και οι εμπειρίες, οι απόψεις και οι σκέψεις που μοιράστηκε γενναιόδωρα μαζί μας καθρεφτίζουν ένα δημιουργό με ολοκληρωμένη εικόνα και ψύχραιμη φωνή, ενημερωμένο και ευαίσθητο στο πεδίο του, μια φωνή από αυτές που έχουμε ανάγκη να ακούμε ειδικά αυτή την περίοδο.

Ανάμεσα σε αυτά που συμβαίνουν είναι και η κατανόηση για το ότι ο χώρος μέσα στον οποίο δραστηριοποιείστε και εσείς, ο χώρος της μουσικής και του πολιτισμού γενικότερα είναι πολύ εύθραυστος, περισσότερο δε, σε αυτή τη συγκυρία. Θα ήθελα να μου μιλήσετε για το τι συμβαίνει στον χώρο της μουσικής.

Κοιτάξτε, είναι φανερό πως βγαίνουν στην επιφάνεια οι παθογένειες και οι τρύπες του συστήματος. Θέλετε να μιλήσουμε μόνο για τη μουσική: Καταρχάς αυτό που αποκαλείτε “μουσική” στην Ελλάδα δεν υφίσταται πια ούτε ως βιομηχανία, ούτε ως τρόπος βιοπορισμού. Χιλιάδες επαγγελματίες μουσικοί, τραγουδιστές, συνθέτες, στιχουργοί  βρίσκονται εδώ και χρόνια σε δυσχερή κατάσταση. Τα προβλήματα είναι πάνω κάτω γνωστά: πνευματικά δικαιώματα, μεροκάματα, αδήλωτη εργασία και πάει λέγοντας.  Τα πράγματα βέβαια παίρνουν σιγά σιγά έναν δρόμο και η κρίση επιταχύνει τις εξελίξεις. Όμως δυστυχώς εξελίσσονται μετ’ εμποδίων, μετά κόπων και βασάνων. Γίνεται ένα βήμα μπρος και δύο πίσω. Με πληγώνει ειλικρινά που οι εκάστοτε κυβερνήσεις δεν ενδιαφέρονται πραγματικά για τον σύγχρονο πολιτισμό και τους ανθρώπους του. Με εξαίρεση δύο – τριών περιπτώσεων, από την εποχή της Μελίνας έχουμε να δούμε πρόσωπα σε θέσεις κλειδιά που να νοιάζονται πραγματικά. Ανθρώπους να σκύψουν γενναία πάνω στα ζητήματα. Να δουλέψουν με στόχο να αφήσουν έστω για την υστεροφημία τους ένα κάποιο έργο. Και μιλάω για όλους τους τομείς. Είναι δυνατόν να μην υπάρχει μια Ακαδημία Τεχνών; Είναι δυνατόν να πρέπει να περάσουν δέκα χρόνια για να εφαρμοστεί ένας νόμος για τον κινηματογράφο; Είναι δυνατόν να λυμαίνονται τα πνευματικά δικαιώματα ιδιώτες;

Θέλετε να μου μιλήσετε για το σημείο στο οποίο βρίσκεστε και τι περιμένετε από το Υπουργείο;

Αυτό που πρέπει να καταλάβουν οι ιθύνοντες είναι πως για να κάτσεις να γράψεις ένα μουσικό έργο ή να σκηνοθετήσεις μια παράσταση στο θέατρο πρέπει να δουλέψεις πολλούς μήνες όπως ένας τεχνίτης, ένας μαραγκός. Τα φώτα και η δημοσιότητα είναι παρελκόμενα. Η μουσική δεν είναι χόμπι. Η συγγραφή θεατρικών έργων το ίδιο. Είναι δουλειές που απαιτούν σοβαρότητα και ταλέντο. Εφόσον με ρωτάτε τι περιμένω από το Υπουργείο σας απαντώ: περιμένω να ακούσω έναν προβληματισμό που να αφορά το μέλλον, τις επόμενες γενιές, ένα οργανωμένο σχέδιο προς υλοποίηση. Περιμένω έναν δημιουργικό διάλογο για εφικτές λύσεις και συνεργασία. Αλλά κυρίως υπευθυνότητα και όραμα. Με προσβάλουν αφάνταστα οι σπασμωδικές κινήσεις για το θεαθήναι, τα μεγάλα λόγια που θα κατευνάσουν προσωρινά τα πνεύματα, η προχειρότητα, η άγνοια για το τι πραγματικά συμβαίνει στον χώρο. Γιατί ξέρετε άλλο είναι να γίνονται λάθος εκτιμήσεις και άλλο να υπάρχει αδιαφορία για το τι μέλλει γενέσθαι. Ας αποφασίσει επιτέλους κάποιος να δουλέψει ειλικρινά στον τομέα του πολιτισμού. Και να είστε σίγουρη πως οι καλλιτέχνες θα το αναγνωρίσουν και θα συνεργαστούν. Δεν είμαστε ένα μάτσο γκρινιάρηδες. Αυτό είναι μια γραφική εικόνα που θέλουν να μας δίνουν συχνά. Γιατί ο «γραφικός» εξουδετερώνεται πιο εύκολα.

Υπάρχει ένας πολύ εύκολος κυνισμός, ειδικά αυτή την εποχή, που πολλές φορές δεν έχει ελαφρυντικά και αφορά τους ανθρώπους που είναι γνωστοί. Ως φαινόμενο ανθεί σε εποχές κρίσης, το έχουμε δει και σε προηγούμενη κρίση και τα χρόνια που έχουν περάσει δεν είναι πολλά. Το βλέπετε εσείς αυτό και έχετε να μου πείτε κάτι;

Καθένας που εκτίθεται δημόσια πρέπει να είναι ανοιχτός στην κριτική. Ένας καλλιτέχνης είναι σημαντικό να είναι αληθινός με την τέχνη του και να μην παριστάνει κάτι που δεν είναι. Από κει και πέρα ζούμε σε μια εποχή όπου ειδικά στα social media ανθίζουν τα ανθρωποφαγικά ένστικτα, η σοβαροφάνεια, η παραπληροφόρηση, η ανοησία, αλλά και πολλές απόψεις που μαρτυρούν ευθυκρισία-δυστυχώς είδος προς εξαφάνιση. Να λέμε πάντως πάλι καλά που υπάρχει αυτή η δυνατότητα έκφρασης, γιατί αν μη τι άλλο δεν είναι ελεγχόμενη και μου θυμίζει συχνά τη λαϊκή αγορά, την οποία λατρεύω!

Αυτή η περίοδος είναι για εσάς δημιουργική; Σας βοηθά ή σας αποσπά αυτό που συμβαίνει γύρω μας; Σας δίνει κάποιο χρόνο να ενδοσκοπήσετε και την άνεση -εσωτερικά- να πάρετε μια απόσταση και να προχωρήσετε, να σκεφτείτε, να αναθεωρήσετε, πώς σας επηρεάζει;

Προσωπικά περνάω ούτως η άλλως πολύ χρόνο στο σπίτι μου και στο στούντιο, όπου είναι το καταφύγιο μου στην κυριολεξία, αφού βρίσκεται κάτω από τη γη! Εκεί, χάνω την αίσθηση του χρόνου και μπορώ να βυθίζομαι στη μουσική μου και σε όσα με απασχολούν. Έχω τα όργανα μου, τα μηχανήματα που μου πήρε χρόνια να δαμάσω κι έτσι μπορώ να ξεχαστώ και να μην βγω έξω για ώρες, για μέρες. Υποθέτω θα ήταν μια βίαιη εμπειρία για όσους χρειάστηκε να βρεθούν μόνοι τους και να περάσουν χρόνο με τον εαυτό τους ξαφνικά. Δεν είναι εύκολο. Χρειάζεται άσκηση. Την περίοδο όμως αυτή, μου ήταν αδύνατον να συγκεντρωθώ. Δεν μπορώ να κάτσω στο πιάνο και να γράφω τη μουσική μου, όταν διαλύεται το σύμπαν και ακούω καθημερινά για ανθρώπινες απώλειες. Επίσης δεν είναι δυνατόν να συμπεριλάβω τα δραματικά γεγονότα που ζούμε στη μουσική ή τα τραγούδια μου. Χρειάζομαι απόσταση. Δεν πιστεύω πως μπορώ -την ώρα που ζω κάτι- να το εκφράσω και να το μετασχηματίσω. Αυτήν την ώρα είμαι ανήσυχος για τους χιλιάδες ανθρώπους που μένουν χωρίς δουλειά. Η αλυσίδα είναι μεγάλη. Κάθομαι και σκέφτομαι στη μουσική και στο θέατρο, πόσοι εργαζόμενοι είναι χωρίς δίχτυ ασφαλείας, μένουν στο κενό λόγω της κατάστασης.

Έχετε γράψει εξαιρετικά τραγούδια και εξαιρετική μουσική -δεν το λέω εγώ-, η επιτυχία πόσο σημαντική είναι για να συνεχίζετε κάθε φορά;

Καταρχάς σας ευχαριστώ πολύ για τα καλά σας λόγια. Έχω όντως έναν μεγάλο όγκο δουλειάς αν και αισθάνομαι πως άρχισα να γράφω χτες. Αυτό συμβαίνει γιατί ο ενθουσιασμός και η περιέργεια μου θα πεθάνουν αφού φύγει η ψυχή μου ! Η επιτυχία πάλι είναι πράγμα σχετικό. Αν θέλετε να συνοψίσω, επιτυχία σημαίνει να καταφέρω να επικοινωνήσω με τον άλλον μέσα από τη μουσική. Αυτόν που είναι ανοιχτός να συγκινηθεί, να ερωτευτεί, να σηκωθεί λίγο πιο πάνω από την αβάσταχτη καθημερινότητα.

Το ότι γεννηθήκατε μέσα σε αυτό το περιβάλλον της μουσικής, ότι το όνομά σας είναι ένα brand name, με ποιο τρόπο σας επηρέασαν και τι κληρονομήσατε από αυτό το περιβάλλον;

Όπως σωστά λέτε δεν ακολούθησα απλά τη μουσική, αλλά γεννήθηκα μέσα σε αυτήν. Δεν μπορώ να πω όπως λένε πολλοί «…στο σπίτι μου άκουγαν Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Ξαρχάκο, Λοίζο…ή μεγάλωσα ακούγοντας σε δίσκους τις φωνές του Νταλάρα, της Αλεξίου, του Πάριου, της Γαλάνη, του Διονυσίου …» γιατί απλά αυτοί και πολλοί άλλοι σημαντικοί δημιουργοί και τραγουδιστές ήταν υπαρκτά πρόσωπα στην παιδική μου ηλικία. Με επηρέασαν, γιατί βρίσκονταν στο άμεσο περιβάλλον μου. Πιο συχνά έβλεπα τους ανθρώπους αυτούς παρά τους συγγενείς μου. Κυκλοφορούσα με τον πατέρα μου από πέντε χρονών κάτω από τις κονσόλες και τα καλώδια, ανάμεσα σε ηχολήπτες και δεξιοτέχνες. Αφουγκραζόμουν τις αναπνοές των τραγουδιστών, παρατηρούσα τις κινήσεις των  μουσικών, κοιτούσα τα μάτια των συνθετών, έβλεπα πώς γεννιόταν ένας στίχος, ένιωθα με όλη μου την ύπαρξη πως αυτός ήταν ο κόσμος μου και πως τίποτε δεν θα με σταματούσε. Υπήρχε στην ατμόσφαιρα μια αγωνία, μια αγάπη και μια ειλικρίνεια από όλους. Αυτά είναι τα συστατικά που κληρονόμησα από αυτόν τον θαυμαστό κόσμο.

Εξαιτίας και του περιβάλλοντος στο οποίο μεγαλώσατε, σκεφτήκατε ποτέ «Αν αποτύχω τι θα γίνει;» Δημιουργούσε και μόνο το όνομά σας ένα εμπόδιο;

Ο θαυμαστός κόσμος που σας περιέγραψα, όταν έπρεπε να απογαλακτιστώ και να αποκτήσω σιγά σιγά τη δική μου φωνή, δημιούργησε μέσα μου μια παραπάνω ευθύνη. Βρήκα όμως κάτι. Από μικρός έβαζα στον εαυτό μου εμπόδια που έπρεπε πάση θυσία να ξεπεράσω. Ήταν ο μόνος ασφαλής τρόπος για να προχωρήσω. Έτσι έμαθα να μην ησυχάζω με αυτό που λέτε εσείς επιτυχία. Ταυτόχρονα συνειδητοποίησα πως δεν με αφορά η διασημότητα και η αναγνωρισιμότητα παρά μόνο η δυνατότητα να εκφράζομαι μουσικά και να επικοινωνώ μέσω του έργου μου. Αισθάνομαι ευλογημένος που ζω κάνοντας αυτό που αγαπώ. Όμως δεν το θεώρησα ποτέ αυτονόητο, με την έννοια πως έδωσα τις εξετάσεις μου επιτυχώς και ξεπέρασα την αρχική δυσπιστία πολλών που θεωρώ σε έναν βαθμό δικαιολογημένη. Όταν συνειδητοποίησα πως είχα αρχίσει να βρίσκω την προσωπική μουσική μου γλώσσα είχαν περάσει ήδη είκοσι χρόνια! Άκουγα αριστερά δεξιά τόσο ζεστά λόγια από ανθρώπους του χώρου, που ένιωσα πως κάτι κατάφερα. Άρα ναι, ήθελα την επιβεβαίωση από τα πρόσωπα που εκτιμώ.

Δουλεύετε σε πολλά πεδία, γράφετε για τον κινηματογράφο, το θέατρο, γράφετε τραγούδια, ποια είναι η πιο ενδιαφέρουσα διαδικασία, ποια σας χαροποιεί περισσότερο;

Είναι αλήθεια πως ένα άλλο κομμάτι του εαυτού μου αποζητά τη συνύπαρξη, την εξωστρέφεια και τη συνέργεια των τεχνών. Έτσι ταυτόχρονα άρχισα από νωρίς να γράφω για τον κινηματογράφο και το θέατρο. Ίσως ήταν κι ένας τρόπος να ανανεώνεται το ενδιαφέρον μου και να εξερευνώ περιοχές που αλλιώς δεν θα πήγαινα. Η διαδικασία των προβών στο θέατρο είναι μαγική.

Οι ηθοποιοί αποκαλύπτονται, το κείμενο ηχεί σαν την πιo όμορφη μουσική και η μουσική υπερίπταται και αγκαλιάζει τη σκηνή, τους τεχνικούς και τα σκηνικά με έναν τρόπο σχεδόν μεταφυσικό. Η μουσική για το θέατρο είναι προέκταση της σκηνοθεσίας του έργου και ακολουθεί το όραμα του σκηνοθέτη. Είναι κάτι ζωντανό. Αναπνέει μαζί με την παράσταση και συμμετέχει στη χαρά και την ανάταση του θεατή. Αντίθετα στον κινηματογράφο συνθέτω βλέποντας μια “σταθερή” εικόνα. Περνάω ώρες βλέποντας την ίδια σκηνή. Τα συναισθήματα μου αλλάζουν, αλλά η λήψη παραμένει η ίδια. Είναι αυτή που αποτυπώθηκε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή και αποτύπωσε αισθήματα, χειρονομίες, βλέμματα, ερμηνείες. Έρχομαι εκ των υστέρων να αφηγηθώ την ιστορία αυτή μουσικά. Είναι τεράστια η δύναμη της μουσικής στην εικόνα όσο κι αν σας φαίνεται περίεργο. Εμείς οι συνθέτες διαθέτουμε ένα υπέρ-όπλο. Μια άλλη νότα ή μια συγχορδία, ένας ήχος ηλεκτρονικός μπορεί να τινάξει στον αέρα ένα πλάνο η να κάνει τις καρδιές των θεατών να απογειωθούν και να φύγουν από την αίθουσα μουρμουρίζοντας μια μελωδία που κάποιο βράδυ έγραψα στο στούντιο μου. Δεν είναι μαγικό;

Τι σας έχουν «διδάξει» οι συνεργασίες; Η συνάντηση με άλλους δημιουργούς, η συνύπαρξη πολύ διαφορετικών ανθρώπων στο ίδιο πεδίο για ένα διάστημα πυκνό;

Είχα την τύχη να συνεργαστώ με εξαιρετικούς τραγουδιστές, σκηνοθέτες, χορογράφους και  δημιουργούς και να ακούσω τη μουσική μου στα πιο ωραία θέατρα στη χώρα μας και στο εξωτερικό, με αξέχαστη βέβαια την πρώτη φορά μου φορά στην Επίδαυρο το 2009. Πιστεύω στην ομαδική δουλειά που γίνεται μέσα από μια καλή συνεργασία. Ταυτόχρονα χρειάζομαι την ελευθερία να εκφραστώ με τον πιο προσωπικό μου τρόπο και για να εκφράσω το σύνολο ενός έργου στο θέατρο, το σινεμά η την τηλεόραση. Όταν ένας παραγωγός ή σκηνοθέτης μου προτείνει να συνεργαστώ μαζί του, ήδη γνωρίζει και εκτιμά τη μουσική μου, άρα πρέπει να έχω την ελευθερία να ξετυλίξω το μουσικό νήμα της έμπνευσης μου. Η ουσιαστική συνεργασία χρειάζεται χημεία και ταλέντο. Συχνά υπάρχουν διαφωνίες, φωνές, καβγάδες. Αυτό όμως που πρέπει να αφήσεις απ’ έξω είναι ο εγωισμός. Δεν λέω πως δεν πρέπει να υπερασπίζεσαι τη δουλειά σου, αλλά αν θέλω να κάνω μια συναυλία με τη μουσική μου είναι διαφορετικό. Εκεί είμαι μόνος μου υπό μία έννοια. Αν θέλω όμως να γίνει η μουσική ή το τραγούδι μου αναπόσπαστο κομμάτι της παράστασης ή της ταινίας πρέπει να έχω την ευελιξία να διεισδύσω χωρίς εγωισμό, να κατανοήσω, συχνά να κάνω πίσω, ώστε τελικά να δει ο θεατής μια σύνθεση τεχνών. Μου δίνει μεγάλη χαρά όταν συχνά μου λένε θεατές, «η μουσική σας ήταν ένα με την παράσταση..», τότε λέω από μέσα μου «Πέτυχα!».

Συγκινείστε όταν ακούτε τα τραγούδια σας, υπάρχουν τέτοιες στιγμές;

Υπάρχουν κάποιες στιγμές. Θυμάμαι την πρώτη φορά που άκουσα στις συναυλίες του Γιώργου Νταλάρα το 1995 το «Καράβια βγήκαν στη στεριά». Γύρισα δίπλα μου για μια στιγμή και είδα ένα ολόκληρο στάδιο να τραγουδάει. Μου ήρθαν δάκρυα στα μάτια. Χαρούμενα πρόσωπα να ενώνουν τις φωνές τους, τα χέρια τους «σε έναν κοινό μύθο», όπως λέει ο Χατζιδάκις. Δεν θα το ξεχάσω ποτέ. Επίσης αργότερα, το 2003 την εποχή που ζούσα στη Νέα Υόρκη με κάλεσαν να συμμετέχω με τη σουίτα μου από το soundtrack του “Diary of a Lost Girl” σε μια συναυλία κινηματογραφικής μουσικής στο Lincoln Center. Φαντάζεστε πώς ένιωσα όταν πηγαίνοντας λίγο νωρίτερα στην πρόβα της ορχήστρας έπαιζαν το θέμα του Rota απο το Godfather πριν από το δικό μου έργο; Ήρθε η μέρα της συναυλίας. Η μουσική μου παίχτηκε ανάμεσα σε έργα των Rota, Piazzolla, Legrand και το κοινό τη δέχτηκε με ένα παρατεταμένο χειροκρότημα που μου έφερε απερίγραπτη συγκίνηση.

Περάσατε πολλά χρόνια στην Αμερική, δε θα σας ρωτήσω γιατί δε μείνατε εκεί, -η πορεία σας εδώ είναι εξαιρετική, και δεν έχετε λόγο να μετανιώνετε-, αλλά υπάρχει κάποιο μάθημα από αυτό που λέγεται «τα χρόνια στην Αμερική» που είναι πάντα χρήσιμο ή το σκέφτεστε;

Θα σας πω. Εγώ δεν έφυγα στην Αμερική για να γίνω συνθέτης στο Hollywood, ούτε γιατί μου έπεφτε μικρή η Ελλάδα. Μάλλον με πρόφαση τη συνέχεια των μουσικών σπουδών μου στο φημισμένο Julliard είχα μια εσωτερική ανάγκη –σχεδόν τυχοδιωκτική-,  να αναζητήσω ερεθίσματα, να βρεθώ σε ένα απόλυτα ξένο και ανταγωνιστικό περιβάλλον και να αναμετρηθώ με την πρόκληση αυτή. Αυτό καταλαβαίνω εκ των υστέρων. Τα δύο χρόνια έγιναν 15 και οι εμπειρίες που απέκτησα είναι ανεκτίμητης αξίας. Σε προσωπικό επίπεδο ήταν μεγάλο κέρδος γιατί γνώρισα καλύτερα τον εαυτό μου. Αντιμετώπισα συνθήκες που σε καμία περίπτωση δεν θα ζούσα στην Ελλάδα. Γνώρισα υπέροχους, ταλαντούχους ανθρώπους από όλο τον πλανήτη και συνεργάστηκα με σκηνοθέτες που άκουγαν για πρώτη φορά τη μουσική μου. Έμαθα τις τεχνικές του film scoring επάνω στη δουλειά. Άκουσα εξαίσιες ορχήστρες να παίζουν. Απίστευτους μουσικούς. Επαληθεύτηκε η υποψία μου πως το να είσαι συνεπής και αποτελεσματικός είναι προτέρημα και όχι κουσούρι. Κατάλαβα στην πράξη τι σημαίνει ουσιαστική συνεργασία και ομάδα. Όμως…η Ελλάδα είναι o τόπος μου! Οι άνθρωποι της τόσο ζεστοί. Όσο κι αν γκρινιάζουμε είναι αδύνατον να συνδεθείς με τον ίδιο τρόπο με έναν Αμερικανό, έναν Κορεάτη ή έστω Γερμανό. Είναι τεράστια προίκα τα κοινά βιώματα και δεν πρέπει να το υποτιμάμε αυτό. Αποφάσισα πως δεν θέλω να ζω για να δουλεύω. Θέλω να δουλεύω…για να ζω.

Ακούμε μια γκρίνια συχνά, πως, «δε γράφονται τραγούδια όπως παλιά», «δε γράφονται επιτυχίες όπως παλιά», τα ακούτε φαντάζομαι και εσείς. Τι σκέφτεστε όταν τα ακούτε;

Το τραγούδι, είναι μια ανώτερη μορφή τέχνης για την αμεσότητα και το σύντομο της μορφής του. Τρέχει στις φλέβες μας και κανείς δεν μπορεί να σταματήσει αυτό το ποτάμι. Σαν δημιουργία το τραγούδι είναι μια “στιγμή”, ένα παιχνίδι με πολύτιμους κανόνες. Αν είναι λοιπόν αληθινό, αν έχει λόγο να γεννηθεί  σε στοιχειώνει για πάντα. Αλλιώς θα φύγει και θα έρθουν άλλα και άλλα και …άλλα. Κατασκευές υπάρχουν πολλές. Τραγούδι ένα. Φυσικά και δεν γράφονται όπως παλιά, όπως λέτε. Δηλαδή εμείς ζούμε όπως παλιά για να ζητάμε να γράφουν τραγούδια όπως παλιά; Μάλλον υπονοείτε κάτι άλλο. Οι συνθήκες γεννάνε και τα τραγούδια. Εκείνες λοιπόν οι κοινωνικές συνθήκες που μας έδωσαν τους καρπούς τους -για να φέρω τυχαία παραδείγματα, τη Συννεφιασμένη Κυριακή, το Νύχτωσε χωρίς Φεγγάρι, τη Δραπετσώνα, την Άπονη ζωή, έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί. Ωστόσο ποτέ δεν είναι αργά για ένα reset, μια ολική επαναφορά του λειτουργικού συστήματος, για να μιλήσω με όρους που μπορώ να συνεννοηθώ με τη Siri και τον υπολογιστή μου. Έκαστος εφ’ ω ετάχθη. Μπορώ λοιπόν με μια γρήγορη παρατήρηση να σας πω πως ζούμε μια πολιτική, πολιτισμική, κοινωνική και οικονομική παρακμή. Ζούμε την απόλυτη κατάρρευση αξιών και αρχών, την εξάλειψη της «αυθεντίας», την εκδίκηση της φύσης και του λεηλατημένου περιβάλλοντος, τον ερχομό ενός Νέου μεσαίωνα και θα μπορούσα να συνεχίσω… Τι ωφελεί όμως; Ποια θα ήταν η αντίδραση σας αν κάποιος σας έλεγε σήμερα: Άνοιξε. Άνοιξε, γιατί δεν αντέχω, φτάνει πια, φτάνει πια να με τυραννάς. Αυτό που θέλω να πω είναι πως παραφυλάει πάντα κάποιος στη γωνία που θα μας εκπλήξει. Με τα λόγια και τη μουσική του. Το πιστεύω ακράδαντα.

Έχουμε μια αγορά περιορισμένη, υπάρχει πολύ ταλέντο, αλλά και μεγάλες δυσκολίες. Αν ερχόταν ένας νέος μουσικός, ένας νέος συνθέτης και σας ρωτούσε τι θα του λέγατε; Να μείνει; Να φύγει;

Πιστεύω πως η Ελλάδα σε σχέση με τον πληθυσμό της σφύζει από ταλαντούχους ανθρώπους! Μουσικοί, ηθοποιοί, χορευτές, συγγραφείς… πραγματικά έρχομαι συνέχεια σε επαφή με προικισμένους νέους καλλιτέχνες. Προφανώς, θα πρέπει να προσπαθήσουν περισσότερο αν θέλουν να τα καταφέρουν στον τόπο τους. Όμως αξίζει τον κόπο. Γι’ αυτό η Πολιτεία αλλά και όλοι μας, ο καθένας από τη μεριά του, οφείλουμε να σχεδιάσουμε ένα πλαίσιο για τον πολιτισμό και όχι να καταφεύγουμε σε προσωρινές λύσεις λέγοντας, «δε βαριέσαι οι επόμενοι ας τα κάνουν καλύτερα». Είναι μια ευκαιρία να διορθώσουμε τώρα λάθη του παρελθόντος και να καταστήσουμε τον χώρο του πολιτισμού έναν χώρο βιώσιμο. Από την παιδεία μέχρι την εργασία. Ώστε οι νεότεροι να μη νιώθουν αυτήν την απελπισία, την παραίτηση και την οργή, που συχνά είναι δικαιολογημένα συναισθήματα, αφού βλέπουν μια ματαιότητα και ένα «προσεχώς» χωρίς εξέλιξη.

Φαντάζομαι έχετε πάρει και σωστές και λάθος αποφάσεις. Μπορείτε κοιτάζοντας και πίσω και γύρω σας να μου πείτε ποια είναι η καλύτερη απόφαση που έχετε πάρει στην καριέρα σας; Και ποια είναι η πιο καλή συμβουλή που σας έχουν δώσει;

Η πιο σωστή συμβουλή που έχω ακούσει είναι «να συνεχίσω να είμαι ο εαυτός μου» και η καλύτερη απόφαση που πήρα ήταν να πάρω το πτυχίο μου στη Νομική. Αυτά τα τέσσερα χρόνια συγκρότησαν τη σκέψη μου σε μια ηλικία που όλα ήταν ρευστά. Μετά από πολλά χρόνια κατάλαβα πως αυτό που ενστικτωδώς αποφάσισα τότε, δηλαδή να μην παρατήσω τη σχολή, μου έδωσε πολλά εφόδια.

Δημοσιεύθηκε μια επιστολή στη Monde που υπογράφουν πολλοί καλλιτέχνες και μιλούν για το ότι η «επόμενη μέρα» χοντρικά,  δεν μπορεί να είναι σαν τον παλιό προ-κορονοϊού κόσμο. Έχει ενδιαφέρον ότι άνθρωποι που είναι προϊόντα του συστήματος μιλούν για αλλαγές του ίδιου του συστήματος που τους έχει εκθρέψει. Πιστεύετε ότι ο κόσμος θα θελήσει, θα μπορέσει ή θα αναγκαστεί να αλλάξει ή θα το ξεχάσουμε αυτό το διάστημα σαν θλιβερή παρένθεση και θα συνεχίσουμε με μεγαλύτερη εσωστρέφεια ίσως;

Καταλαβαίνω το οξύμωρο του σχήματος που υπονοείτε. Παρ’ όλα αυτά επιμένω πως τα κοσμογονικά γεγονότα που ζούμε είναι μια μοναδική ευκαιρία να ξαναδούμε τα πράγματα από την αρχή. Να ψάξουμε να βρούμε ατομικά και συλλογικά έναν καινούριο δρόμο. Η αναθεώρηση στόχων και αξιών, οι συνέπειες της κακής διαχείρισης -από το περιβάλλον μέχρι τις ανθρώπινες σχέσεις, από τις εργασιακές μέχρι τις διαπροσωπικές, -που αναφέρει το άρθρο της Le Monde-, ανεξάρτητα από το αν προέρχεται από το ίδιο το σύστημα όπως λέτε, μου επιβεβαιώνει μια κραυγή αγωνίας: δεν υπάρχει εναλλακτική. Είναι μονόδρομος. Για μένα υπάρχει ελπίδα και είμαι αισιόδοξος, αρκεί να αδράξουμε την ευκαιρία.

Ποιος είναι ο Μίνως Μάτσας

Ο Μίνως Μάτσας σπούδασε στο Juilliard School of Music και στο Ορφείο Ωδείο. Έχει γράψει μουσική και τραγούδια για τον κινηματογράφο, το θέατρο, για σύγχρονο χορό καθώς και για ορχηστρικά σύνολα. Η μουσική του έχει βραβευτεί στην Ελλάδα και στην Αμερική. Το 2006 και το 2008 τιμήθηκε με  το Κρατικό Βραβείο Μουσικής για τα soundtrack των ταινιών  “Eduart”  και  “Σκλάβοι στα Δεσμά Τους”. Έχει παρουσιάσει την κινηματογραφική του μουσική στη Metropolitan Opera “The Parthenon” σε σκηνοθεσiα Κώστα Γαβρά και στο Alice Tully Hall “Diary of a Lost Girl”, στη Νέα Υόρκη, στο Μέγαρο Αθηνών, καθώς και σε άλλα θέατρα στην Ευρώπη.

Στις τελευταίες του δουλειές περιλαμβάνονται τα soundtrack των ταινιών “Ευτυχία”, “Πράσινη θάλασσα”, “Φαντασία”,  “Καζαντζάκης”, “Amerika Square”, “ God Loves Caviar”, “Undisputed III”, “The Stan Lee Story”, οι παραστάσεις σύγχρονου χορού “Ρεμπέτικο”, και “In Limbo” που παρουσιάστηκαν με  επιτυχία στην Αθήνα, στο Σαν Φρανσίσκο και στο Βερολίνο. Ακόμη, έχει συνθέσει μουσική για τις παραστάσεις “‘Ορνιθες”, “Ειρήνη” ,“Οιδίπους επί Κολονώ”, “Οιδίπους Τύραννος”, που παρουσιάστηκαν στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη μουσική για το θέατρο. Ενδεικτικές παραστάσεις: “Μακμπέθ”, “Ο Βυσσινόκηπος”, “Ο Φάρος”, “Πουπουλένιος”, “Ο Θεός της σφαγής”, “Δαιμονισμένοι”, “Βόιτσεκ”, “Φεγγίτης”, “Ο Ηλίθιος” κ.α.

Τέλος έγραψε τη μουσική για τις επιτυχημένες τηλεοπτικές σειρές “Το Νησί” και “Η Λέξη Που Δεν Λες”, ενώ συνεργάστηκε με τους περισσότερους Έλληνες τραγουδιστές. Οι τελευταίες δισκογραφικές εκδόσεις του, περιλαμβάνουν  δύο κύκλους τραγουδιών με ερμηνεύτριες τη Φωτεινή Βελεσιώτου και την Ελεονώρα Ζουγανέλη.