Για τη νέα απαγόρευση συναθροίσεων και τις διαφορές από την προηγούμενη
* του Μπάμπη Κουρουνδή
Η νέα απαγόρευση των συναθροίσεων που ανακοίνωσε ο Αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ. για τις 6 Δεκεμβρίου είναι από συνταγματική άποψη εξίσου προβληματική με την προηγούμενη που απαγόρευσε τις διαδηλώσεις για το Πολυτεχνείο. Ωστόσο, οι διαφοροποιήσεις της νέας απαγόρευσης δεν είναι αμελητέες:
1) η νέα απαγόρευση επικαλείται το άρθρο 11 της ΕΣΔΑ που αναφέρει την υγεία μέσα στους λόγους για τους οποίους είναι δυνατό να απαγορευθεί η ελευθερία της συνάθροισης. Πρόκειται για απλό «αρχοντοχωριατισμό» που δεν δείχνει τίποτα άλλο παρά άγνοια της Σύμβασης. Το άρθρο 53 της Σύμβασης προβλέπει ρητά ότι καμία διάταξή της δεν μπορεί να ερμηνευθεί περιοριστικά για τις θεμελιώσεις ελευθερίες. Με απλά λόγια, η ΕΣΔΑ θέτει ένα δικαιωματικό minimum κάτω από το οποίο δεν μπορούν να πέσουν τα κράτη που την έχουν υπογράψει και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να νομιμοποιήσει επιπλέον περιορισμούς σε σχέση με την εθνική έννομη τάξη (στη συγκεκριμένη περίπτωση για να προσθέσει λόγους απαγόρευσης στο άρθρο 11 του Συντάγματος).
2) η απαιτούμενη από την ΠΝΠ της 20ης Μαρτίου γνώμη της Εθνικής Επιτροπής Προστασίας της Δημόσιας Υγείας (η οποία αναφέρεται ως εισήγηση και είναι άγνωστη σε οποιονδήποτε) φέρεται να εκδόθηκε στις 2/12. Η απαγόρευση όμως δημοσιεύθηκε στις 5/12 για να ισχύσει στις 6/12. Αυτό, με απλά λόγια, σημαίνει ότι η απόφαση του Αρχηγού της ΕΛ.ΑΣ. δημοσιεύθηκε επίτηδες σήμερα ώστε να μην είναι δυνατό να προσβληθεί έγκαιρα με αίτηση αναστολής. Με δεδομένο ότι αυτή η απαγόρευση είχε προαναγγελθεί από τον Υπουργό Μ. Χρυσοχοϊδη (είναι η μόνη ενημέρωση που έχουμε, έστω κι αν δεν προέρχεται από επιστήμονα) εδώ και δυο βδομάδες, πρόκειται για μια απόφαση που δείχνει γλαφυρά την αδιαφορία των συντακτών της για τις δικαιοκρατικές εγγυήσεις.
3) η νέα απαγόρευση επιβάλλεται σε όλη τη χώρα αναφερόμενη σε «σφόδρα πιθανολογούμενη πραγματοποίηση δημόσιων υπαίθριων συναθροίσεων» στις 6 Δεκεμβρίου. Η μόνη δημόσια πρόσκληση προς συνάθροιση που είχε ανακοινωθεί μέχρι την Παρασκευή το βράδυ, εξ όσων γνωρίζω, ήταν στην Αθήνα, για να κατατεθεί ένα λουλούδι στο σημείο της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου.
4) η νέα απαγόρευση επικαλείται το άρθρο 25 του Συντάγματος, πιθανότατα αναφερόμενη στην αρχή της αναλογικότητας. Η εν λόγω αναφορά ηχεί ειρωνικά με δεδομένα τα παραπάνω. Όποιος ενδιαφέρεται για την εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας μπορεί να ρίξει μια ματιά στην πρόσφατη νομολογία του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, του γερμανικού Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου ή των γαλλικών διοικητικών δικαστηρίων. Θα βρει κάπως πιο εκλεπτυσμένες σταθμίσεις από τις απαγορεύσεις κάθε συνάθροισης άνω των τριών ατόμων σε κάθε γωνία της χώρας λόγω μιας «σφόδρα πιθανολογούμενης» πραγματοποίησης συναθροίσεων.
Η νέα απαγόρευση, λοιπόν, δεν έχει σε τίποτα να κάνει με την προστασία της δημόσιας υγείας, ιδίως εάν δώσουμε βάση στις πρόσφατες δηλώσεις του Μ. Χρυσοχοϊδη ότι «ο κορωνοϊός δεν κολλάει σε εξωτερικούς χώρους». Σχετίζεται όμως ευθέως με τη συστηματική προσπάθεια δραστικής συρρίκνωσης των ελευθεριών συλλογικής δράσης. Είναι η δεύτερη συνεχόμενη φορά που προαναγγέλλεται κάποια συνάθροιση και επιβάλλεται γενική απαγόρευση συναθροίσεων σε όλη τη χώρα. Τούτο επιβεβαιώνει ότι στην πραγματικότητα η κυβέρνηση έχει αναστείλει την εφαρμογή του άρθρου 11 του Συντάγματος. Αυτό όμως δεν είναι ούτε συνταγματικά ανεκτό ούτε κοινωνικά αποδεκτό.