«Όταν πεθάνω θέλω οι άνθρωποι να παίξουν τη μουσική μου, να τρελαθούν, να διασκεδάσουν και να κάνουν ό,τι θέλουν» ,Τζίμι Χέντριξ (James Marshall “Jimi” Hendrix, 27 Νοεμβρίου 1942 – 18 Σεπτεμβρίου 1970)

Ήταν 27 Νοεμβρίου του 1942, όταν στο Seattle των Η.Π.Α. ερχόταν στον κόσμο ο μικρός Johnny Allen Hendrix, ο άνθρωπος που έγινε συνώνυμο της ηλεκτρικής κιθάρας, έγινε εικόνισμα στα σπίτια εκατομμυρίων ανθρώπων, ενέπνευσε παιδιά και νέους να εξερευνήσουν κάθε γωνία της ταστιέρας στο όνομά του και να ονειρευτούν πως μια μέρα θα γίνουν βιρτουόζοι σαν αυτόν.

Δεν υπήρξε στην ιστορία της μουσικής αντίστοιχη περίπτωση, όπου μία μόνο προσωπικότητα εξέλιξε τη μουσική τόσο πολύ, οδηγώντας τη σε νέα μονοπάτια…

Σε ηλικία 15 ετών είχε την πρώτη του επαφή με κιθάρα. Αγόρασε την πρώτη του ακουστική για μόλις πέντε δολάρια από φίλο του πατέρα του. Δεν χρειάστηκε να ακολουθήσει μαθήματα, αν και αριστερόχειρας κατάφερε μόνος του να αρχίσει να παίζει ακούγοντας δίσκους μεγάλων καλλιτεχνών της εποχή όπως οι  Μάντι Γουότερς, Έλμορ Τζέιμς, B.B. King, Τσακ Μπέρι και Έντι Κόχραν. Μόλις κατάλαβε το ταλέντο του άρχισε να συμμετέχει σε πολλές τοπικές μπάντες.Το πρώτο του επίσημο συγκρότημα ήταν οι Velvetones, ενώ ακολούθησαν οι Rocking Kings με τον Χέντριξ να κερδίζει το κοινό παίζοντας την κιθάρα ενώ την κρατούσε πίσω από το κεφάλι του ή ανάμεσα στα πόδια του.

Στην Αμερική συνεργάστηκε με πολλούς καλλιτέχνες, αλλά η εκτόξευση της καριέρας του έγινε όταν πήγε στο Λονδίνο. Μόλις έφτασε την Ευρώπη έβαλε αγγελία για μπασίστα και ντράμερ.Τότε γνώρισε τον Νόελ Ρέντινγκ, ο οποίος ανέλαβε το μπάσο ενώ μέχρι τότε έπαιζε κιθάρα, και μία εβδομάδα αργότερα το ντράμερ Μιτς Μίτσελ. Το όνομα του τριμελούς «The Jimi Hendrix Experience» υιοθετήθηκε μετά από πρόταση του μάνατζερ τους, Μάικ Τζέφερι.

Το νεοσύστατο σχήμα έδωσε την πρώτη του συναυλία στις 13 Οκτωβρίου 1966 στο Εβρό της Γαλλίας μετά από πρόσκληση του Τζόνι Χαλιντέι. Μετά από άλλες τρεις ζωντανές εμφανίσεις επί γαλλικού εδάφους, οι Experience επέστρεψαν στην Αγγλία, όπου έγιναν γνωστοί για τις συναυλίες τους και τα υψηλά ντεσιμπέλ στα οποία έπαιζαν, όπως και για τη σπουδαία τεχνική κατάρτιση του Τζίμι Χέντριξ. Τον Δεκέμβριο του 1966, κυκλοφόρησε το πρώτο τους σινγκλ, η διασκευή στο «Hey Joe» του Μπίλι Ρόμπερτς, το οποίο σκαρφάλωσε στο # 6 των βρετανικών τσαρτ. Στις 11 Ιανουαρίου 1967, έπαιξαν ζωντανά στο κλαμπ «Bag O’ Nails», με πληθώρα διασημοτήτων να βρίσκονται στο κοινό, με τον Χέντριξ να κερδίζει τον θαυμασμό μεγάλων μουσικών του είδους όπως ο Έρικ Κλάπτον, ο Μικ Τζάγκερ, ο Τζεφ Μπεκ.

Στις 12 Μαΐου 1967, κυκλοφόρησε το πρώτο τους άλμπουμ με τίτλο «Are You Experienced?», σκαρφαλώνοντας στη δεύτερη θέση στη Μεγάλη Βρετανία και την πέμπτη στις Ηνωμένες Πολιτείες, συνοδευόμενο από τις Top-10 επιτυχίες «Purple Haze» και «The Wind Cries Mary».

Το εναρκτήριο κομμάτι στον δίσκο-ντεμπούτο των The Jimi Hendrix Experience, όπως αυτό κυκλοφόρησε στην αμερικανική αγορά, το ‘Purple Haze’ ήταν το βάπτισμα του πυρός για τους μουσικόφιλους στον psychedelic rock ήχο του Hendrix.

Έχοντας εξελιχθεί σε ύμνο, κερδίζοντας μία θέση στο Grammy Hall of Fame αλλά και περίοπτες θέσεις σε λίστες με τα καλύτερα κιθαριστικά τραγούδια όλων των εποχών, το ‘Purple Haze’ είναι ένα μείγμα των blues καταβολών του Hendrix και του πολυδιάστατου ταλέντου του, το οποίο καταφέρνει να ξετυλίξει μέσα σε 2:50 μόνο λεπτά.

Παρά τη μεγάλη αρχική τους επιτυχία στην Ευρώπη, οι Experience αναγνωρίστηκαν στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού μετά την εμφάνιση τους στο «Monterey International Pop Festival», στις 18 Ιουνίου 1967. Στο τέλος της εμφάνισης τους, ο Χέντριξ έβαλε φωτιά στην κιθάρα του, επί σκηνής.

Οι πολιτικές θέσεις του Χέντριξ ήταν αμφιλεγόμενες. Ενώ στην Ευρώπη εκνευριζόταν όταν έβλεπε τους διαδηλωτές να καταφέρονται κατά της πατρίδας του , στην Αμερική όχι μόνο συντασσόταν με το κίνημα κατά του πολέμου στο Βιετνάμ , αλλά δημιουργούσε και μουσική χωρίς στίχους που να μπορεί να ασκεί και πολιτική κριτική.

Ο Αμερικανός μουσικός και πολιτικός ακτιβιστής Τομ Μορέλο λέει για τον Hendrix ” με το ‘Machine Gun’ δημιούργησε το ηχοτοπίο του πολέμου του Βιετνάμ μέσω του Marshall ενισχυτή του επιτυγχάνοντας μία τόσο εντυπωσιακή πολιτική δήλωση ανάλογη με τα γραπτά του Bob Dylan.

Σύμφωνα με τον ίδιο τον Hendrix, το ‘Machine Gun’ είχε έναν βαθύ αντιπολεμικό χαρακτήρα και ήταν αφιερωμένο σε κάθε στρατιώτη που πολεμά παρά τη θέλησή του.

Ένα από τα κομμάτια που έχουν ταυτιστεί απόλυτα με τον Hendrix είναι το ‘Hey Joe’. Παρ’ όλα αυτά, η σύνθεση δεν ανήκει στον ίδιο, μιας και αποτελεί ένα ακόμα παράδειγμα τραγουδιού της αμερικανικής υπαίθρου, που διαδόθηκε από στόμα σε στόμα και κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά σε ποιον ανήκει.

Για την ιστορία, τα πνευματικά δικαιώματα εντός Η.Π.Α. έχουν κατοχυρωθεί από το 1962 στον Billy Roberts, ενώ το εμπορικό ντεμπούτο του τραγουδιού έγινε το 1965 ως single ηχογραφημένο από ένα garage rock συγκρότημα από το Los Angeles, ονόματι The Leaves.

Ανεξαρτήτως δημιουργού, το τραγούδι απογειώθηκε στα χέρια του Hendrix και έχει γίνει συνώνυμο της λαμπρής καριέρας του, αφού αποτέλεσε το πρώτο single των The Jimi Hendrix Experience, φτάνοντας μάλιστα στη θέση #6 τον Ιανουάριο του 1967. Το πέρασμά του, όμως, στην αιωνιότητα έγινε όταν ο Hendrix το έπαιξε στη θρυλική συναυλία του Woodstock ’69, κλείνοντας έτσι το ιστορικό φεστιβάλ.

Η ιστορία του τραγουδιού περιέχει έναν απατημένο σύζυγο, ο οποίος δολοφονεί τη γυναίκα του και φεύγει για το Μεξικό. Σύμφωνα με τον θρύλο, ο Hendrix χρωστά τη λαμπρή καριέρα του σε αυτό το τραγούδι, αφού ο Chas Chandler, πρώην μέλος των The Animals και μάνατζερ, είδε τον νεαρό και άγνωστο Jimi να ερμηνεύει το συγκεκριμένο τραγούδι στο Cafe Wha? της Νέας Υόρκης το 1966, μαγεύτηκε και αποφάσισε να τον φέρει στην Αγγλία για να τον κάνει rock star.

Τα υπόλοιπα είναι ιστορία…

Δυστυχώς ο Jimi, όπως έγινε ευρέως γνωστός, έγινε άθελά του συνιδρυτής του «καταραμένου Club 27», όταν βρέθηκε νεκρός σε ηλικία 27 ετών στις 18 Σεπτεμβρίου του 1970, αφήνοντας τον κόσμο της μουσικής να αναρωτιέται πόσο μακριά θα μπορούσε να είχε φτάσει αν είχε συνεχίσει τη μοναδική του πορεία.

Από την άλλη, ο πρόωρος θάνατός του τον προστάτεψε από τη φθορά του χρόνου, καθιερώνοντάς τον ως μία από τις μεγαλύτερες μορφές της μουσικής, αφήνοντας πίσω διαμάντια που αντανακλούν τη λάμψη του εδώ και δεκαετίες…

Είπαν για τον Jimi Hendrix

Jeff Beck: «Ο Jimi Hendrix υπήρξε για μένα το πρώτο σοκ. Αυτός ήταν που μας συγκλόνισε όλους για τα καλά, αφού παρότι όλοι μας είχαμε καθιερωθεί με “ασφάλεια” στο πεδίο της ηλεκτρικής κιθάρας, ήρθε από το πουθενά για να επαναπροσδιορίσει όλους τους κανόνες του παιχνιδιού, εν μια νυκτί!»

Bob Dylan (αναφερόμενος στη διασκευή του “All Along the Watchtower”): «Με συγκλόνισε μονομιάς! Τόσο, που ζήτησα τα πνευματικά δικαιώματα της δικής του εκτέλεσης ώστε να το παίζω κι εγώ έτσι ως και σήμερα. Είχε το ταλέντο να βρίσκει στοιχεία μες τα τραγούδια που κανείς άλλος δεν θα ανακάλυπτε και να τα αναπτύσσει ανεπανάληπτα».

Kirk Hammett (Metallica): «Ο Hendrix είχε έναν ολόδικό του τρόπο να πολιτικολογεί δίχως να μιλά συμβατά, δίχως να “μιλά” με άλλο τρόπο πέρα από τη μουσική του γλώσσα. Τα έλεγε όλα οπτικο-ακουστικά. Όσο για τον ήχο της κιθάρας του, υπήρξε κυριολεκτικά δική του εφεύρεση. Δεν υπήρξε κάποιος άλλος που να ακούγεται έτσι, πριν και μετά από αυτόν, έως και σήμερα. Εφηύρε την Εκκλησία του Τόνου! Ο τόνος του ήταν θηριώδης, η τεχνική του ήταν θηριώδης, τα τραγούδια του ήταν θηριώδη. Η Ψυχή του; Περίσσευε!»

Kurt Cobain (Nirvana): «Κάποιοι υποστηρίζουν πως μπάντες της grunge σαν τη δική μας έθεσαν μια για πάντα το Σιάτλ στον παγκόσμιο μουσικό χάρτη, όμως, σοβαρά τώρα, ποιο χάρτη; Είχαμε τον Jimi Hendrix. Ήμαρτον δηλαδή, τι άλλο να θέλαμε από τη ζωή μας;»

Robert Smith (The Cure): «Ο Hendrix ήταν το πρώτο άτομο που έπεσε στην αντίληψή μου και έμοιαζε απόλυτα Ελεύθερος. Όταν είσαι εννιά-δέκα χρονών, η ζωή σου κατακυριεύεται από τους ενήλικες. Έτσι μονομιάς αντιπροσώπευσε ακριβώς αυτό που ήθελα να γίνω. Ο Hendrix ήταν που με ώθησε να σκεφτώ πως ήθελα να γίνω τραγουδιστής και κιθαρίστας. Πριν από αυτόν ήθελα να γίνω ποδοσφαιριστής».

John Frusciante (Red Hot Chili Peppers): «Αν παίζω κιθάρα φταίει το “Electric Ladyland”. Η μουσική του Hendrix ανέκαθεν μου ακουγόταν τέλεια, αφού την φρόντιζε σε όλες της τις διαστάσεις. Εκεί που οι περισσότεροι σκέφτονται σε δυο διαστάσεις, αυτός σκεφτόταν σε τέσσερεις. Δεν πιστεύω πως υπήρξε καλύτερος κιθαρίστας στην ιστορία. Αυτά που μας κληροδότησε δεν επιδέχονται βελτίωσης. Και όλα αυτά πηγάζουν από το βαθύτατο πνεύμα του. Ανέδειξε πτυχές του ήχου που δεν γνωρίζαμε πως υπάρχουν…»

Matt Bellamy (Muse): «Περισσότερο και από τα τραγούδια του, αυτό που καθόρισε μια για πάντα τη ζωή μου ήταν η Ελευθερία Έκφρασης που έφερε πρώτος στον χώρο του Μουσικού Θεάματος. Αυτή η ατίθαση άγνοια κινδύνου που τον χαρακτήριζε επί σκηνής. Για μένα ο Hendrix δεν ήταν απαραίτητα οι ανυπέρβλητες μελωδίες του και τα ακόρντα, ήταν η Ενέργεια με την οποία τα μπόλιαζε. Ήταν ο ψυχεδελικός, θεότρελος έως και “φτιαγμένος” από ναρκωτικά τρόπος που μάτωνε όταν τα έπαιζε. Έτσι που σε έκανε να σκέφτεσαι το Μέλλον».

Pete Townshend (The Who): «Αυτό που έπαιζε ήταν… απίστευτα Λυρικό και συνάμα Έμπειρο. Κατάφερε να χτίσει τη γέφυρα μεταξύ της αυθεντικής blues κιθάρας και του μοντέρνου ήχου, παντρεύοντάς τα μοναδικά!»

Η αλήθεια είναι ότι ο Χέντριξ όρισε νέους ορίζοντες σε αυτό το μουσικό είδος, περνώντας με μοναδικό τρόπο την πένα του επάνω στις χορδές της ηλεκτρικής κιθάρας. Μέσα από τους ενισχυτές το κοινό άκουσε τα σόλο του, μαγεύτηκε από τις μελωδίες του και γέμισε ορμή, αφού το ροκ αυτό είναι: επανάσταση απέναντι σε κάθε καθεστηκυία τάξη, σε οτιδήποτε κανονικό. Και η τεχνική τού Τζίμι ήταν από μόνη της μια ολάκερη επανάσταση, από τη στιγμή που ξεκίνησε να παίζει, ο κόσμος τής μουσικής δεν θα ήταν ποτέ ξανά ο ίδιος. Κι όλα αυτά από έναν καλλιτέχνη που δεν πήγε ποτέ σε ωδείο και δεν ήξερε καν να διαβάζει μουσική, νότες, παρτιτούρες. Κι όμως, δημιούργησε μια σειρά από νέους όρους στο παίξιμο της κιθάρας, όπως το «φίντμπακ» και ο «ελεγχόμενος θόρυβος».

Με λίγα λόγια, ήταν ο πιονέρος. Ο πρώτος. Οποιοσδήποτε ήρθε στη ζωή μας έπειτα από εκείνον ήταν, απλώς, ο επόμενος. Δεν υπήρξαν σημαντικοί κιθαρίστες μετά τον Χέντριξ; Φυσικά. Άπειροι. Αλλά κανένας δεν ήταν Τζίμι. Ο ίδιος, βέβαια, δεν νοιάστηκε ποτέ για αυτόν τον τίτλο, άλλωστε «ο κορυφαίος κιθαρίστας» είναι κάτι εξαιρετικά υποκειμενικό, δεν μπορεί να υπάρξει τέτοιου τύπου αντικειμενικότητα στη ροκ. Ας συμφωνήσουμε, λοιπόν, ότι ήταν μοναδικός…