3 Μαΐου: Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου
Στις 3 Μάη γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου, που καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Ένωσης Εφημερίδων (ΠΕΕ) και από το 1993 γιορτάζεται κάθε χρόνο σε ανάμνηση της Διακήρυξης του Βίντχουκ, μία έκκληση ελευθεροτυπίας που υπέγραψαν αφρικανοί δημοσιογράφοι το 1991 για ελεύθερα, ανεξάρτητα και πλουραλιστικά Μ.Μ.Ε.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ελευθεροτυπίας μάς υπενθυμίζει τη σπουδαιότητα της προστασίας του θεμελιωδών δικαιωμάτων της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας του Τύπου, όπως κατοχυρώνονται από το άρθρο 19 της Παγκόσμιας Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του ΟΗΕ, αλλά και από το Σύνταγμά μας. Χωρίς αυτά τα δύο θεμελιώδη δικαιώματα, η Δημοκρατία είναι κενή περιεχομένου.
Τα κεντρικά θέματα της φετινής χρονιάς είναι «Φύλο και Μέσα Ενημέρωσης», «Ψηφιακή ασφάλεια για τους δημοσιογράφους» και «Ανεξάρτητα και ποιοτικά Μέσα Ενημέρωσης».
Η φετινή επέτειος βρίσκει τους δημοσιογράφους διεθνώς σε δεινότατη θέση, καθώς έχουν ήδη καταγραφεί 20 θάνατοι δημοσιογράφων κατά την άσκηση του λειτουργήματός τους μέσα στο 2015, 7 εκ των οποίων στα θλιβερά γεγονότα της 7ης Γεναρη, στο εβδομαδιαίο σατιρικό περιοδικό Charlie Hebdo». Οι δολοφονίες αυτές ακολουθούν τους 61 θανάτους δημοσιογράφων που σημειώθηκαν το 2014.
Ελλάδα και προστασία της ελευθερίας του Τύπου
Στη χώρα μας, η κρίση στη δημοσιογραφία είναι ορατή, γεγονός που επιβεβαιώνεται από την 91η θέση που κατέχει η Ελλάδα ανάμεσα σε 180 χώρες παγκοσμίως και τη 2η χαμηλότερη θέση πανευρωπαϊκά.
Το 2010 σημειώθηκε η δολοφονία του δημοσιογράφου Σωκράτη Γκιόλια .Είναι η πρώτη δολοφονία δημοσιογράφου – μετά από 17 χρόνια.
Οι ξυλοδαρμοί των φωτορεπόρτερ από αστυνομικούς σε διαδηλώσεις, έχουν καταντήσει ρουτίνα. Η είδηση λέει ότι «το Τριμελές Πλημμελειοδικείο της Αθήνας επέβαλε σε άνδρα των ΜΑΤ, ποινή φυλάκισης 8 μηνών με αναστολή γιατί γρονθοκόπησε στο πρόσωπο τη φωτορεπόρτερ, Τατιάνα Μπόλαρη, τον Οκτώβριο του 2011…»
Ο φωτορεπόρτερ Μάριος Λώλος που χτυπήθηκε κατά τη διάρκεια των επεισοδίων από αστυνομικούς εισήχθη στις 6/4/2012 στο Νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ με εμπιεστικό κάταγμα κρανίου, θλάσεις εγκεφάλου και τραυματική υπαραχνοειδή αιμορραγία…
Ο Δεκάλογος της διαδικτυακής καταπίεσης
Εκεί που θα περίμενε κανείς ότι η έλευση των νέων τεχνολογιών θα απελευθέρωνε τη δημοσιογραφία από τα δεσμά της, η λογοκρισία και οι εκάστοτε φανατικοί υποστηριχτές της βρίσκουν νέους τρόπους να θέσουν εμπόδια και να καθορίσουν τα όρια της ελευθερίας του λόγου.
Προς τιμή της Παγκόσμιας Ημέρας Ελευθερίας του Τύπου, η CPJ έδωσε στη δημοσιότητα μία λίστα με τις 10 κυριότερες τεχνικές διαδικτυακής λογοκρισίας και τους κύριους εκφραστές τις.
Φραγή στο Ίντερνετ: Ιράν
Μία από τις πλέον διαδεδομένες τεχνικές διαδικτυακής λογοκρισίας στην οποία συμμετέχουν τοπικοί πάροχοι διαδικτυακών υπηρεσιών και παγκόσμιοι διαδικτυακοί πυλωροί. Η τεχνική αυτή συνίσταται στη δημιουργία «μαύρων λιστών» αποτελούμενων από διάφορες πύλες ενημέρωσης και στο «μπλοκάρισμα» της χρήσης συγκεκριμένων λέξεων-κλειδιών από τους πολίτες. Βραβείο σ’ αυτήν την τεχνική παίρνει το Ιράν, το οποίο έχει βελτιώσει σημαντικά τις διαδικτυακές φραγές ενώ «παλεύει» να καταστρέψει και εργαλεία που δίνουν στους δημοσιογράφους τη δυνατότητα να «ανεβάσουν» κάποιο περιεχόμενο στο διαδίκτυο.
Λογοκρισία ακριβείας: Λευκορωσία
Επειδή η συνεχής λογοκρισία μπορεί να «ενθαρρύνει» τους χρήστες να βρουν εναλλακτικές πηγές ενημέρωσης, πολλά καταπιεστικά καθεστώτα «επιτίθενται» σε ενημερωτικές ιστοσελίδες μόνο σε στρατηγικά ζωτικές στιγμές. Όπως για παράδειγμα, συνέβη στη Λευκορωσία κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών… Τότε το Charter 97, το οποίο πρόσκειται στην αντιπολίτευση, «έπεσε» μυστηριωδώς την ημέρα των εκλογών, όπως είχαν προβλέψει οι διαχειριστές του. Βέβαια, η διαδικτυακή επίθεση στο ιστότοπο του Charter 97 ήταν μία σταγόνα μπροστά στον «ωκεανό» των επιθέσεων και των συλλήψεων που ακολούθησαν…
Άρνηση πρόσβασης: Κούβα
Σε τι ωφελούν οι κυβερνο-επιθέσεις, όταν έχει προηγουμένως δρομολογηθεί η μη πρόσβαση στο διαδίκτυο ; Αυτό φαίνεται ότι σκέφτηκαν και οι κυβερνητικές αρχές στην Κούβα, οι οποίες δίνουν άδειες με το σταγονόμετρο σε αιτήματα για Ίντερνετ στο σπίτι… Αντίθετα, η συντριπτική πλειοψηφία των Κουβανών αναγκάζεται να χρησιμοποιεί το διαδίκτυο μέσα από κρατικά ελεγχόμενα σημεία, τα οποία χαρακτηρίζονται από την επιβεβλημένη χρήση ταυτότητας, τη στενή παρακολούθηση και τους περιορισμούς στην πρόσβαση σε ιστοσελίδες εκτός Κούβας.
Έλεγχος των υποδομών: Αιθιοπία
Τα συστήματα τηλεπικοινωνιών σε πολλές χώρες συνδέονται άμεσα με την κυβέρνηση, δίνοντας τη δυνατότητα για απόλυτο έλεγχο των Νέων Μέσων. «Λαμπρό» παράδειγμα αποτελεί η Αιθιοπία. Εκεί η δημόσια εταιρεία τηλεπικοινωνιών, η οποία έχει μονοπώλιο όσον αφορά την πρόσβαση στο Ίντερνετ και τις τηλεφωνικές γραμμές, «φιλτράρει» τις πολιτικές ειδήσεις για λογαριασμό της κυβέρνησης. Βέβαια, η κυβέρνηση της χώρας δεν περιορίζεται μόνο στις επίγειες εγκαταστάσεις, αλλά έχει επενδύσει και σε δορυφορικές τεχνολογίες που εμποδίζουν τους πολίτες να λαμβάνουν ειδήσεις από ξένες πηγές…
Επιθέσεις σε «εξόριστα» sites: Μπούρμα
Επιθέσεις σε ιστότοπους δημοσιογράφων, οι οποίοι είναι αναγκασμένοι να αφήσουν τη χώρα τους και να συνεχίσουν το έργο τους μέσω του διαδικτύου, σημειώνονται σε κάποιες χώρες. Έτσι, φαίνεται ότι και το «δίχτυ» της Μπούρμα δεν αργεί να πιάσει πολλές ενημερωτικές ιστοσελίδες που εδρεύουν σε άλλες χώρες… και έχουν δεχθεί επιθέσεις, ιδιαίτερα σε πολιτικά «ευαίσθητους» καιρούς.
Επιθέσεις κακόβουλου λογισμικού: Κίνα
Η αποστολή κακόβουλου λογισμικού, το οποίο βρίσκεται κρυμμένο σε μηνύματα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, καθώς και η διαδικτυακή κατασκοπεία αποτελούν μορφές λογοκρισίας που συνδέονται στενά με την Κίνα.
Κρατικό κυβερνο-έγκλημα: Τυνησία
Ο έλεγχος της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας και των κοινωνικών δικτύων ήταν πάντα υψηλή προτεραιότητα του Μπεν Άλι, στην Τυνησία. Τα πράγματα, όμως, χειροτέρεψαν αισθητά το 2010, όταν ο κρατικός παροχέας Ίντερνετ ανακατεύθυνε τους χρήστες σε ψεύτικες, φτιαγμένες από την κυβέρνηση, ιστοσελίδες σύνδεσης για τη Google, το Yahoo και το Facebook. Οι ανυποψίαστοι χρήστες πληκτρολογούσαν τους κωδικούς τους και οι κυβερνητικές αρχές είχαν πρόσβαση στα προφίλ τους, με δυνατότητα να μπαίνουν και να σβήνουν όποια ανάρτηση δεν τους άρεσε…
Κατέβασμα του διακόπτη του διαδικτύου: Αίγυπτος
Η συνταγή απλή… Κατέβασμα του διακόπτη και τέρμα το Ίντερνετ για όλους… Αυτή τη συνταγή ακολούθησε – ανεπιτυχώς – ο Αιγύπτιος πρόεδρος, Χόσνι Μουμπάρακ, στην προσπάθειά του να παραμείνει στην εξουσία τον Ιανουάριο του 2011.
Φυλάκιση των bloggers: Συρία
Παρά τη διάδοση των κυβερνο-επιθέσεων κατά της διαδικτυακής δημοσιογραφίας, η αυθαίρετη κράτηση παραμένει ο πιο εύκολος τρόπος λογοκρισίας των Νέων Μέσων. Η Συρία χαρακτηρίζεται ως η πιο επικίνδυνη χώρα για τους bloggers, εξαιτίας των βραχυχρόνιων και μακροχρόνιων φυλακίσεων.
Χρήση βίας κατά διαδικτυακών δημοσιογράφων: Ρωσία
Σε χώρες με υψηλά ποσοστά βίας εναντίον των ανθρώπων των ΜΜΕ, οι δημοσιογράφοι των διαδικτυακών μέσων έχουν γίνει ο πιο πρόσφατος στόχος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η βίαιη επίθεση στο ρεπόρτερ και blogger, Oleg Kashin, στη Ρωσία το Νοέμβριο του 2010, ο οποίος τραυματίστηκε τόσο σοβαρά που έπεσε σε κόμμα για αρκετό διάστημα.