«Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες 3 του Σεπτέμβρη…»: Η ιστορία του τραγουδιού
«Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες, τρεις του Σεπτέμβρη να περνάς και τσικουδιά στους καφενέδες τα παλικάρια να κερνάς…». Είναι το ρεφρέν από το τραγούδι, τους στίχους του οποίου έγραψε το 1977 ο Μάνος Ελευθερίου και μελοποίησε λίγο αργότερα, το 1979, ο Ηλίας Ανδριόπουλος.
Για δυο λόγους η 3η Σεπτεμβρίου θεωρείται ιστορική ημερομηνία για την πολιτική ιστορία της Ελλάδας. Ο πρώτος λόγος συνδέεται με την επανάσταση του 1843, που, με πρωτεργάτη τον στρατηγό Μακρυγιάννη, κατέληξε στη σύνταξη του συντάγματος και την υπογραφή του από τον Όθωνα.
Ο δεύτερος λόγος είναι η ίδρυση του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κινήματος (ΠΑ.ΣΟ.Κ) που πραγματοποιήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 1974.
Στις 10 Σεπτεμβρίου 1979 κυκλοφόρησε από τη Lyra ο δίσκος του Ηλία Ανδριόπουλου «Γράμματα στον Μακρυγιάννη» σε στίχους Μάνου Ελευθερίου και Μιχάλη Μπουρμπούλη, με τραγουδιστές τον Αντώνη Καλογιάννη και την Άλκηστις Πρωτοψάλτη. Τα περισσότερα από τα τραγούδια του δίσκου είχαν πρωτοπαρουσιαστεί στις συναυλίες του Ηλία Ανδριόπουλου στο Λυκαβηττό το καλοκαίρι του 1978 με τους ίδιους ερμηνευτές. Το τραγούδι που ξεχώρισε βεβαίως ήταν το «Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες» σε στίχους Μάνου Ελευθερίου, που αποτέλεσε επί σειρά ετών, μαζί με το «Καλημέρα ήλιε» του Μάνου Λοΐζου, το σήμα κατατεθέν του ΠΑ.ΣΟ.Κ., λόγω της αναφοράς των στίχων στην 3η του Σεπτέμβρη. Οι στίχοι βεβαίως δεν είχαν καμία σχέση με την ημερομηνία ίδρυσης του κόμματος.
Σε συνέντευξή του το 2012 ο συνθέτης του τραγουδιού Ηλίας Ανδριόπουλος δήλωσε:
“Το τραγούδι αυτό, δεν ήταν γραμμένο για το ΠΑ.ΣΟ.Κ, γι’ αυτό και ο τίτλος του δίσκου ήταν «Γράμματα στον Μακρυγιάννη». Ο δίσκος αυτός εξυμνούσε και αναφερόταν στον Μακρυγιάννη. Όμως συνέπεσε η 3η του Σεπτέμβρη 1843, που έγινε η επανάσταση και απαίτησαν από τον Όθωνα να δώσει Σύνταγμα στον ελληνικό λαό, με την 3η Σεπτέμβρη του ’74, όπου το ΠΑ.ΣΟ.Κ ξεκίνησε την πορεία του με την ιδρυτική του διακήρυξη.
Έτσι, όταν το τραγούδι αυτό άρχισε να παίζεται και να γίνεται γνωστό, η νεολαία του ΠΑ.ΣΟ.Κ, γιατί τα κόμματα τότε είχαν πάρα πολύ δυνατές και μαχητικές νεολαίες, θεώρησε ότι είναι ένα τραγούδι που ανήκει σε αυτούς. Εγώ δεν μπορούσα να κάνω τίποτα για να εμποδίσω αυτή την κατάσταση.
Άλλωστε, εκείνη την εποχή υπήρχαν ριζοσπαστικά κύματα μες στην κοινωνία και στη νεολαία ιδιαίτερα, που δίνανε μια προοπτική κι ένα όραμα για να προχωρήσουν τα πράγματα προς το καλύτερο, για να προοδεύσει η χώρα και να έχουμε δημοκρατία. Ήταν ακόμα πρόσφατη η ταλαιπωρία που είχαμε υποστεί μέσα από τη δικτατορία και όλο αυτό το πράγμα έδινε «πετάγματα».
Βεβαίως, και ο Μάνος Ελευθερίου και εγώ εξηγούσαμε, όποτε δινόταν η ευκαιρία, ότι το τραγούδι αυτό, δεν ήταν γραμμένο για το ΠΑ.ΣΟ.Κ, αλλά το «σήμα» μας ήταν αδύναμο, για να το πιάσει ο κόσμος. Τώρα λοιπόν που πήραν τα πράγματα αυτή τη στροφή και το ΠΑ.ΣΟ.Κ κατέληξε έτσι όπως κατέληξε, δεν υπήρχε κανένας λόγος, να χρησιμοποιεί ως άλλοθι το τραγούδι αυτό και να το εκμεταλλεύεται.
Οι νεώτερες συνθήκες και η κατεύθυνση που είχε πάρει το ΠΑ.ΣΟ.Κ ήταν τέτοια, που δεν μπορούσα να το επιτρέπω. Έτσι, τόσο απλά. Ας κρατήσουν οι άνθρωποι τη συναισθηματική τους σχέση με ότι θυμίζει τη νεότητά τους και τα χρόνια του ’70 και του ’80. Όλα τα άλλα πιστεύω πως δεν χρειάζονται. Ήταν μια πράξη επιβεβλημένη, κατά τη γνώμη μου. Έπρεπε να αφήσω αυτό το τραγούδι στην ησυχία του και να συνεχίσει να το αγαπάει ο κόσμος για τους πραγματικούς λόγους που έχει γραφτεί… ”
* Να θυμίσουμε ότι το 2011 ο συνθέτης απαγόρευσε να παίζεται το συγκεκριμένο τραγούδι στις συγκεντρώσεις του ΠΑΣΟΚ.
Σχετικά με την απαγόρευση Ανδριόπουλου ο στιχουργός του τραγουδιού, Μάνος Ελευθερίου , είχε πει σε συνέντευξή του το καλοκαίρι του 2011
“Εμένα δεν μ’ ενδιαφέρουν πια τα τραγούδια και δεν ξέρω και τι νόημα έχουν και οι απαγορεύσεις. Αλλά αφού το ήθελε ο Ανδριόπουλος του είπα «εντάξει», με όλη μου την καρδιά. Από τη στιγμή που βγαίνει κάτι στην κυκλοφορία, δε μ’ ενδιαφέρει καθόλου. Μ’ ενδιαφέρει βέβαια να αγαπηθεί το τραγούδι κλπ. Ήτανε λάθος να χρησιμοποιούν το «τρεις του Σεπτέμβρη» και να το συνδέουν με την ίδρυση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Αλλά αφού τους βόλευε, ας τους εκεί να χτυπιούνται. Ο Ανδριόπουλος βεβαίως νόμιζε ότι χρησιμοποιούν το έργο του και με το δίκιο του… Ήθελε να το απαγορεύσει, το απαγόρευσε… Πάντως δεν είχαμε καμία λιποθυμία, ούτε καμιά απόπειρα αυτοκτονίας”.