ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΠΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΤΟΜΕΑ
Του Σωτήρη ΣΑΛΗ
H σημαντικότερη επένδυση κάθε παραγωγικού κλάδου είναι η αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού. Στην περίπτωση όμως του γεωργικού τομέα υπάρχουν σημαντικές αδυναμίες που οφείλονται τόσο στο ίδιο το ανθρώπινο δυναμικό αλλά και στους μηχανισμούς που όφειλαν να τους στηρίζουν. Η σημερινή μορφή της Ελληνικής γεωργίας δεν επέτρεψε τη διαμόρφωση επαγγελματιών γεωργών, εκτός από ένα μικρό αριθμό επιχειρηματιών, που οφείλουν την επιτυχία τους στις δικές τους ικανότητες. Οι αποσπασματικές πολιτικές που κατά καιρούς εφαρμόζονται δεν συνδέουν σε καμία περίπτωση την τοπική αγροτική ανάπτυξη με ένα ευρύτερο περιφερειακό και εθνικό στρατηγικό σχέδιο ολοκληρωμένης ανάπτυξης.
Αποτέλεσμα είναι τελικά ότι οι φορείς της γεωργικής παραγωγής, δηλ. οι γεωργοί, δεν προφυλάσσονται από αντιοικονομικές επενδύσεις, οδηγούνται στην υπερχρέωση και αντιμετωπίζουν χωρίς ουσιαστική επαγγελματική οργάνωση την αύξηση του κόστους των γεωργικών εισροών και τη μείωση του ανταγωνισμού των γεωργικών προϊόντων και είναι αδύναμοι να προσαρμοστούν στις νέες διεθνείς επαγγελματικές συγκυρίες.
Η Ελληνική γεωργία χρειάζεται να πλαισιωθεί από γεωργούς που να έχουν τα μέσα, την ικανότητα και την απαραίτητη πληροφόρηση, ώστε να λαμβάνουν σωστές αποφάσεις.
Επομένως η παρέμβαση με στόχο τη δημιουργία επαγγελματιών – επιχειρηματιών γεωργών, με αναβαθμισμένα επαγγελματικά προσόντα και κατοχύρωση με συνεχή επαγγελματική ενημέρωση και κατάρτιση πρέπει να είναι θέμα υψηλής προτεραιότητας.
Όμως οι υπηρεσίες υποστήριξης της γεωργίας και γενικά της αγροτικής ανάπτυξης παρουσιάζουν οργανωτικά και λειτουργικά προβλήματα.
Οι Διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων έχουν επιφορτιστεί με το έργο της διαχείρισης και του ελέγχου εφαρμογής των μέτρων της τρέχουσας εθνικής και κοινοτικής αγροτικής πολιτικής.
Οι τράπεζες ασκούν πλέον τις συνήθεις τραπεζικές δραστηριότητες. Άλλοι οργανισμοί αγροτικού ενδιαφέροντος είναι αποδυναμωμένοι ή σε καθεστώς οριστικής κατάργησης.
Οι αγροτικές συνεταιριστικές οργανώσεις έχουν αποδυναμωθεί και σε αρκετές περιπτώσεις τα περιουσιακά τους στοιχεία εκποιούνται ή πωλούνται έναντι συμβολικού αντίτιμου.Οπότε ουσιαστική συμπαράσταση στους παραγωγούς είναι πρακτικά ανύπαρκτη.
Η έλλειψη κατάλληλων στελεχών που να λειτουργούν ως σύμβουλοι των παραγωγών σε τοπικό , περιφερειακό ή κεντρικό επίπεδο , καθυστερεί τον εκσυγχρονισμό και την αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων από την Ε.Ε. οι οποίοι αποβλέπουν ακριβώς στον εκσυγχρονισμό και την αγροτική ανάπτυξη.
Αυτό που μένει είναι η κινητοποίηση των ενδογενών τοπικών πόρων, η αρμονική συνεργασία τους και η ανάληψη σύγχρονων πρωτοβουλιών προς την κατεύθυνση της επιχειρηματικής τοπικής ανάπτυξης, αλλά και της κοινωνικής αλληλεγγύης.
Οι φορείς των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δημοτικές, διαδημοτικές, μικτές δημοσυνεταιριστικές εταιρείες, οι φορείς της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, τα Επαγγελματικά Επιμελητήρια, οι Επιστημονικοί Σύλλογοι, οι συνεταιριστικές οργανώσεις κάθε βαθμού οφείλουν να αναλάβουν την πρωτοβουλία της ανάπτυξης της περιοχής τους, εγκαταλείποντας την παλιά και λανθασμένη εντύπωση ότι η ανάπτυξη είναι ευθύνη του ενός.
Αρκετοί δήμοι της χώρας και ειδικότερα αυτοί που χαρακτηρίζονται αγροτικοί έχουν συμπεριλάβει στον οργανισμό των υπηρεσιών τους τη σύσταση γραφείων αγροτικής ανάπτυξης.
Τα γραφεία αυτά στελεχώνονται από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό και παρέχουν ευρεία πληροφόρηση τόσο επαγγελματικού χαρακτήρα όσο και κοινωνικού προσανατολισμού με χαρακτηριστικό την αμεσότητα στην πληροφόρηση.
Ενημερώνουν για τις νέες τάσεις της αγοράς, για το θεσμικό πλαίσιο της Ε.Ε., την εθνική νομοθεσία, τα χρηματοδοτικά μέσα και τους πόρους που είναι διαθέσιμοι για τον πρωτογενή, αλλά και άλλους τομείς της οικονομίας, συμβουλεύουν σε τεχνικά θέματα παραγωγής, εμπορίας γεωργικών προϊόντων κ.λ.π.
Ταυτόχρονα συστηματοποιούν και αναδεικνύουν τα προβλήματα του αγροτικού χώρου και προτείνουν μέσω τεκμηριωμένων προτάσεων και μελετών εφαρμόσιμες λύσεις που ταιριάζουν στις τοπικές ιδιαιτερότητες του αγροτικού χώρου. Ακόμη διοργανώνουν ημερίδες και επιμορφώνουν τους ενδιαφερόμενους σε διάφορα θέματα υπό τη μορφή σεμιναρίων ή ημερίδων.
Όμως παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που γίνονται από την πλευρά των τοπικών κοινωνιών, επειδή οι αποφάσεις της γενικότερης πολιτικής και η διάθεση των αναγκαίων πόρων ανήκουν στην κεντρική εξουσία, είναι απαραίτητη και η ενεργός συμμετοχή της κεντρικής εξουσίας στο σχεδιασμό της ανάπτυξης του αγροτικού χώρου.
Η συμμετοχή αυτή πρέπει να αφορά στην υιοθέτηση παρεμβάσεων θεσμικού χαρακτήρα, υπό μορφή πλαισίου ολοκληρωμένης τοπικής δράσης, για τη λήψη μέτρων και πολιτικών που θα έχουν ως στόχο τη δημιουργία προϋποθέσεων και όρων ανασυγκρότησης και αναβάθμισης της ζωής της υπαίθρου.