Η Πειραϊκή – Πατραϊκή Βιομηχανία Βάμβακος Α.Ε., γνωστή σαν «Πειραϊκή-Πατραϊκή», ήταν η μεγαλύτερη κλωστοϋφαντουργική βιομηχανία, βιομηχανία βάμβακος και ετοίμων ενδυμάτων της Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 1919 και λειτούργησε ως το 1996 με πολλές πρωτιές για εκείνη η εποχή.

Ξεκίνησε ως Ομόρρυθμη Εταιρεία με ιδιοκτήτες τους Χριστόφορο Κατσάμπα και Σταμούλη Στράτο. Ο πρώτος σταθμός ήταν η ίδρυση της ‘’Πατραϊκής Εμποροβιομηχανικής Εταιρείας’’με αντικείμενο, όπως ανέφερε ο Χρ. Κατσαμπάς στα απομνημονεύματά του, «την βιομηχανίαν καλτσών και εκτύπωσιν μανδηλίων κεφαλής, την βαφήν και πώλησιν νημάτων, καθώς και την εμπορίαν λοιπών ψιλικών».

Ήταν μάλιστα τόσο βαθιά η φιλία των δύο ανδρών, οι οποίοι είχαν γνωριστεί στο Αγρίνιο ενόσω εργάζονταν για έναν Πατρινό υφασματέμπορο, που φρόντισαν στο ιδρυτικό της εταιρείας να ορκιστούν ότι θα λύνουν πάντα φιλικά τις διαφορές τους, χωρίς τη μεσολάβηση τρίτου.

Όπως ακριβώς και έγινε.Ήταν ίσως το πιο ταιριαστό δίδυμο επιχειρηματιών, οι οποίοι έγιναν και συγγενείς όταν οι δύο γιοι του ενός παντρεύτηκαν τις δύο κόρες του άλλου.

Το 1924 η Ομόρρυθμη Εταιρεία  μετεξελίχτηκε σε Ανώνυμη Εταιρεία και ήταν η πρώτη Ανώνυμη Εταιρία που ιδρύθηκε στην Πάτρα, επίσης εγκαταστάθηκε και η πρώτη ντιζελοκίνητη μηχανή 50 ίππων, Γερμανικής κατασκευής, για τα στριπτικά και βαφικά μηχανήματα αντικαθιστώντας την ατμοκίνητη περιορισμένων δυνατοτήτων.

Το 1926 ξεκίνησε η λειτουργία του κλωστηρίου με την περαιτέρω αγορά μηχανημάτων από την Γερμανία και με εξειδικευμένο προσωπικό από τις κλωστοϋφαντουργίες του Πειραιά αλλά και το 1928 η επιχείρηση εξοπλίστηκε με περαιτέρω μηχανήματα από την Γερμανία.

Λόγω των μεγάλων «ανοιγμάτων» για τον εξοπλισμό της επιχείρησης, η διετία 1929-1931 ήταν κρίσιμη για την βιωσιμότητα της καθώς τα υπέρογκα χρέη της «Πειραϊκής» (θυγατρική) ανάγκασαν τους επιχειρηματίες να την συγχωνεύσουν με την «Πατραϊκή» το 1933 για την λήψη νέων δανείων από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος που ήταν ο αποκλειστικός της δανειοδότης.

Κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η «Πειραϊκή-Πατραϊκή» εφοδίαζε κουβέρτες και υφάσματα τον Ελληνικό Στρατό, ενώ διένειμε τα κέρδη της στην Ελληνική κυβέρνηση του δωσίλογου Γεωργίου Τσολάκογλου. Μετά το τέλος του πολέμου η επιχείρηση είχε πληγεί ενώ οι πρώτες ύλες είχαν σχεδόν εξαντληθεί, προσπαθώντας να ανασυγκροτηθεί εν όψει εξαγωγών. Ένα χρόνο μετά τον εμφύλιο πόλεμο (1946-1949), το 1950, η «Πειραϊκή-Πατραϊκή» κατασκεύασε στο Μεγάλο Πεύκο μεγάλη σύγχρονη εργοστασιακή μονάδα και ήταν το πρώτο εργοστάσιο που κτίστηκε στην Ελλάδα μεταπολεμικά.

Χαρακτηριστικό της εργασιακής πολιτικής στην Πειραϊκή – Πατραϊκή ήταν το γεγονός ότι η εργοδοσία έδινε επιδόματα παραγωγής και οι εργαζόμενοι απασχολούνταν οκτώ ώρες ημερησίως με την υπερωρία να αμείβεται στο 75% του ημερομισθίου για κάθε ώρα.

Ενδεικτική του εργασιακού κλίματος είναι και η δήλωση της παλιάς εργαζόμενης Μαργαρίτας Αργυρού, όπως την κατέγραψε σε ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα για το ρόλο της γυναίκας στην οικονομία η Σταματίκη Αγκότη: «Μια εργάτρια αδυνατούσε να καλύψει τα έξοδα για ίαση του γιου της, ο οποίος έπασχε από σοβαρό πρόβλημα στην καρδιά. Η Πειραϊκή- Πατραϊκή ανέλαβε όλα τα έξοδα για τη μεταφορά του παιδιού στο εξωτερικό μαζί με τη μητέρα του».

Στις 7 Δεκεμβρίου 1962 το αμερικανικό περιοδικό «Time» φιλοξενεί δηλώσεις του 38χρονου τότε Χριστόφορου Στράτου, γενικού διευθυντή της επιχείρησης και γιου ενός εκ των ιδρυτών της. «Έχουμε το ανθρώπινο δυναμικό. Μπορούμε να καλύψουμε το κενό», έλεγε ο Στράτος για το πώς η Ελλάδα μπορεί να ανταγωνιστεί τις βαριές βιομηχανίες του εξωτερικού. Ο αρθρογράφος χαρακτηρίζει το εργοστάσιο «πρότυπο» για κάθε ελληνική βιομηχανία που βασίστηκε σε ό,τι είχε να προσφέρει η χώρα σε αφθονία: βαμβάκι και φτηνά εργατικά χέρια. 

Άλλωστε εκείνη τη χρονιά η Πειραϊκή- Πατραϊκή  είχε κέρδη ένα εκατομμύριο δολάρια.

Το σλόγκαν της επιχείρησης ήταν «Τα πανιά αυτού του καραβιού, η τέντα αυτού του ρετιρέ, αυτό το στρώμα, αυτό το κάλυμμα, αυτές οι κουρτίνες, αυτά τα σεντόνια και μαξιλαροθήκες, αυτή η τέντα του φορτηγού…και άλλα πολλά, ων ουκ έστιν αριθμός, κατασκευάζονται από ύφασμα Πειραϊκής-Πατραϊκής» αλλά και η διαφήμιση της Πειραϊκής-Πατραϊκής στα κυνηγετικά έντυπα έγραφε «Εκτός από το όπλο και τα φυσίγγια όλα όσα φέρει ο κυνηγός είναι προϊόντα της Πειραϊκής-Πατραϊκής». Στις διαφημίσεις της, επίσης, είχε κυριαρχήσει το σλόγκαν “Πειραϊκή-Πατραϊκή: Ντύνει, στολίζει, νοικοκυρεύει”.

Εξίσου επιτυχημένη ήταν και η διαφημιστική καμπάνια της εποχής, η οποία προέτρεπε τους καταναλωτές «να προσέξουν την ούγια να γράφει Πειραϊκή – Πατραϊκή».

Στις 4 Απριλίου του 1963 πέθανε ο ιδρυτής της Πειραϊκής Πατραϊκής και πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της εταιρίας, Σταμούλης Στράτος, σε ηλικία 73 ετών.

Η παρακμή για την Πειραϊκή- Πατραϊκή αρχίζει τη δεκαετία του ΄80 εξ αιτίας κινήσεων που κατά γενικότερη εκτίμηση έγιναν για να εξυπηρετήσουν κυρίως πολιτικές σκοπιμότητες της εποχής.

Το 1981 ,με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία ,η Πειραϊκή – Πατραϊκή αγοράζει τις εγκαταστάσεις της εταιρείας V. Deiden στη Δυτική Γερμανία,ενώ ήδη λειτουργούσε με εννέα εργοστάσια σε Ελλάδα και ένα στο Σουδάν,απασχολούσε περισσότερους από 9.000 εργαζόμενους και παρήγαγε 25 εκατομμύρια μέτρα ύφασμα ετησίως ,με πιο δυνατό κομμάτι αυτό των λευκών ειδών που ταξίδευαν σε όλη την Ευρώπη…

Τα “ανοίγματα” της εταιρείας είχαν ως αποτέλεσμα, το 1984 η Πειραϊκή – Πατραϊκή να υπαχθεί λόγω υπερχρέωσης στο ΟΑΕ (Οργανισμός Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων) υπό το καθεστώς του νόμου 1386/83 με χρέη 50 δισ. δρχ. και να κρατικοποιηθεί επί κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου. 

Βεβαίως, σύμφωνα με τον βιομήχανο Φαίδωνα Στράτο (τότε ιδιοκτήτη της «Πειραϊκής-Πατραϊκής») «Το βαθύτερο σκεπτικό του ΠΑΣΟΚ ήταν να ελέγχει τη βιομηχανία. Το ίδιο έκανε σε όλους τους βιομηχανικούς τομείς. Στη δική μας περίπτωση, η κυβέρνηση επέβαλε αναγκαστική αύξηση του κεφαλαίου, με αποτέλεσμα να μην έχουμε την πλειοψηφία.».

Μετά την πτώση της κυβέρνησης Ανδρέα Παπανδρέου το 1989, οι αμέσως επόμενες κυβερνήσεις δεν ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για την εταιρεία, με αποτέλεσμα να αυξηθούν τα ήδη υπάρχοντα μεγάλα χρέη και να υπάρξει κακοδιαχείριση, ακολουθούμενη από βίαιες προσπάθειες «εξυγίανσης» που όμως συνάντησαν την σφοδρή αντίδραση των εργαζομένων. Τελικά η «Πειραϊκή-Πατραϊκή» σταματάει τη λειτουργία της το ’92 και κλείνει οριστικά το ΄96  ύστερα από πολιτική επιλογή της τότε κυβέρνησης.

Το πακέτο στήριξης τότε από την πολιτεία είχε φτάσει τα οκτώ δισεκατομμύρια δραχμές !

Μετά το κλείσιμο της «Πειραϊκής-Πατραϊκής» τα μηχανήματα που δεν λεηλατήθηκαν πουλήθηκαν ως σκραπ στον Ασπρόπυργο.Κάποια κομμάτια πουλήθηκαν στην Αργεντινή και άλλα στην Ινδία…

Το εμπορικό σήμα που αντανακλά την υπεραξία της εμβληματικής εταιρείας στο χώρο των λευκών ειδών εκμεταλλεύεται έως και σήμερα η εισαγωγική εταιρεία Bed & Bath συμφερόντων της  Kanellas Group .

[embedyt] https://www.youtube.com/watch?v=Ao_T_nWQFQI[/embedyt]